Küresel piyasalarda baz metallerde son dönemde önemli bir satış baskısı yaşanıyor. Özellikle bakır, alüminyum ve çinko gibi sanayide yoğun kullanılan metallerde fiyatlar düşüş eğilimine girdi. Bu duruma neden olan birçok faktör var, ancak temel olarak küresel ekonomik büyümedeki yavaşlama, talep daralması ve Çin gibi büyük tüketici ülkelerdeki durgunluk bu baskının ana etkenleri olarak öne çıkıyor.
Baz metallerin fiyatları, ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu dönemlerde artış gösterir, ancak durgunluk dönemlerinde düşüşe geçer. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) küresel ekonomik büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize etmesiyle birlikte, metallerdeki talep de azaldı. Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik sıkıntılar ve yüksek faiz oranları, sanayi üretimini baskılayarak metallerin tüketimini azalttı.
London Metal Exchange (LME) verilerinden yapılan derlemeye göre, bakır fiyatları son üç ayda ’a yakın bir düşüş yaşarken, çinko ve alüminyum fiyatlarında da benzer bir gerileme gözlemlendi. Bu durum, üretim maliyetleri açısından baz metallere bağımlı olan endüstrileri olumsuz etkilerken, yatırımcıların da satış pozisyonuna geçmesine neden oldu.
Dünyanın en büyük metal tüketicisi olan Çin, son yıllarda emlak sektöründeki kriz ve yavaşlayan ekonomik büyüme nedeniyle metale olan talebinde düşüş yaşadı. Çin’in inşaat ve sanayi sektörlerinde faaliyetlerin azalması, baz metallerin fiyatlarında düşüşü hızlandırdı. Goldman Sachs’ın bir araştırmasına göre, Çin ekonomisindeki bu durgunluk, global metal talebinin %25 oranında azalmasına neden olmuş durumda.
Çin’in ekonomik büyümesinin yavaşlamasıyla birlikte, inşaat projeleri de beklenen hızda ilerlemiyor. Özellikle inşaat sektöründe kullanılan alüminyum ve bakır talebi düşerken, bu metallerin fiyatlarındaki satış baskısı daha da arttı. Ayrıca, Çin hükümetinin ekonomik toparlanma için attığı adımların henüz istenilen sonuçları vermemesi, yatırımcıların baz metallerde risk almak yerine satış yapmalarına yol açıyor.
Baz metallerdeki fiyat baskısının bir diğer nedeni ise enerji maliyetlerindeki artış. Metal üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının fiyatlarının yükselmesi, özellikle Avrupa ve Amerika’daki üreticiler için maliyet baskısı oluşturdu. Bu durum, bazı metal fabrikalarının üretim kapasitelerini düşürmesine veya geçici olarak kapatmasına neden oldu.
FED’in yüksek faiz oranları, doların güçlenmesine de neden oldu. Güçlü dolar, metal fiyatlarını dolar cinsinden daha pahalı hale getirerek talebi düşürdü ve yatırımcıların satış pozisyonlarını artırmalarına yol açtı. JPMorgan Chase analistleri, doların yükselişinin özellikle gelişmekte olan ülke piyasalarındaki metal talebini azalttığını ve bu ülkelerde metal tüketiminin yaklaşık oranında düştüğünü belirtiyor.
Ancak, bazı uzmanlar iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında artan yeşil enerji projelerinin ve elektrikli araç sektörünün metale olan talebi orta vadede artırabileceğine dikkat çekiyor. Örneğin, Tesla ve diğer elektrikli araç üreticileri, alüminyum ve bakır gibi metallere olan taleplerini artırarak fiyatların yeniden yükselmesine katkı sağlayabilir. UBS bankasının yaptığı bir araştırma, 2030 yılına kadar yeşil enerji projeleri ve elektrikli araç sektörünün metal talebini %40’a yakın artıracağını öngörüyor.
(Ramazan Gültaş)