Son yıllarda yapılan araştırmalar, astım hastalığının özellikle çocuklar arasında hızla artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve yerel sağlık otoriteleri tarafından yapılan çalışmalara göre, çevresel faktörler, yaşam tarzındaki değişiklikler ve genetik eğilimler bu artışta önemli rol oynuyor.
Astım, solunum yolunu etkileyen kronik bir hastalık olarak tanımlanmakta ve genellikle nefes darlığı, öksürük, göğüste sıkışma hissi gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Özellikle okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda daha yaygın bir şekilde görülmesi dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nün son raporuna göre, ülkemizde çocukların %7 ila %12’si astım tanısı almış durumda. Bu oran, sadece on yıl önceki verilere kıyasla yüzde 30’luk bir artışı ifade ediyor.
Uzmanlar, astımın nedenleri arasında hava kirliliğinin başı çektiğini vurguluyor. Büyük şehirlerde endüstriyel atıkların, araç egzozlarının ve ev kullanımına yönelik enerji üretiminin atmosferdeki partikül yoğunluğunu artırdığı gözlemleniyor. Çocukların erken yaşlardan itibaren bu partiküllere maruz kalması, bağışıklık sistemini zayıflatarak astım riskini yükseltebiliyor. Özellikle son yıllarda artan klima ve merkezi ısıtma sistemleri de kapalı alanlarda hava kalitesini olumsuz etkileyerek astımı tetikleyici bir role sahip.
Bir diğer önemli faktör ise çocukların modern yaşam biçiminden kaynaklanan fiziksel hareket eksikliği. Çocukların açık alanlarda vakit geçirme eğilimlerinin azalması ve teknolojik cihazlara yönelimlerinin artması solunum sistemlerinin güçlenmesini engelleyerek, onları hastalıklara karşı daha savunmasız hale getiriyor. Ayrıca sigara alışkanlıklarının aile içindeki yaygınlığı da astım riskini artıran bir diğer unsur olarak dikkat çekiyor.
Astıma karşı alınabilecek önlemler konusunda ise uzmanlar şu önerilerde bulunuyor: Öncelikle kapalı alanların havalandırılması ve havadaki nem oranının düzenlenmesi büyük önem taşıyor. Açık havada yapılan fiziksel aktiviteler desteklenmeli ve bu konuda çocuklar teşvik edilmeli. Ayrıca, hem evlerde hem de okullarda sigara kullanımının kesinlikle yasaklanması gerektiği belirtiliyor.
Küresel ölçekte hastalıkla mücadele adına DSÖ tarafından geliştirilen "Temiz Solunum Kampanyası" gibi projelerin de bu konuda farkındalık yaratmada etkili olduğu ifade ediliyor. Uzmanlar, ailelerin ve eğitim kurumlarının astım belirtilerine karşı bilinçlenmesini ve erken teşhis için gereken önemi göstermesi gerektiğini vurguluyor. Araştırma bulguları, doğru adımların atılması halinde astımla ilgili olumsuz eğilimlerin tersine çevrilebileceğini ortaya koyuyor.
(Dilvin Altıkardeş)