Engelli bireylerin toplumsal yaşamda karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, ulaşılabilirlik sorunudur. Kamuya açık alanlar, sağlık kuruluşları, eğitim kurumları ve diğer sosyal alanlar engelli vatandaşlar için yeterince erişilebilir olmadığında, günlük yaşamları büyük ölçüde kısıtlanmaktadır. Bu durum, onların eşit haklarla toplumda var olma mücadelelerini zora sokmaktadır.
Son dönemde yapılan araştırmalar, Türkiye genelinde engelli bireyler için fiziksel ortamların erişim standartlarına ne derece uygun olduğunu gözler önüne seriyor. Özellikle rampa, asansör ve giriş alanlarına ilişkin kriterler detaylı bir şekilde incelendi. Bir üniversite tarafından gerçekleştirilen çalışmada, örneklem grubu olarak seçilen 120 farklı bina değerlendirildi. Elde edilen verilere göre, bu binaların yalnızca yüzde 35’inin engelli bireyler tarafından kolaylıkla kullanılabildiği tespit edildi. Araştırmaya göre, sıklıkla yapılan hataların başında giriş rampalarının eğimi ve uzunluğu geliyor. Standartlara uygun olmayan rampalar, tekerlekli sandalye kullanan bireyler için ciddi güvenlik riskleri oluşturuyor.
Asansörler konusunda ise durum daha da karmaşık bir hal alıyor. Çalışma kapsamındaki binaların yüzde 22’sinde engelli erişimine uygun asansöre rastlanmadı. Mevcut olanların bir kısmında ise tuş panellerinin yükseklikleri erişim için engel teşkil ettiğinden sorunlar yaşandı. Giriş kapıları da benzer şekilde yetersiz bulunan unsurlar arasında yer aldı; otomatik kapılar veya manuel kapı kollarının erişim yönünden kritik öneme sahip olduğu vurgulandı.
Bu tablo, toplumsal duyarlılığın ve kamu denetiminin artırılması gerektiğini açıkça gösteriyor. Ulaşılabilirlik sorunlarının çözülebilmesi için öncelikle engelli bireylerin ihtiyaçlarını merkeze alan düzenlemelerin yapılması gerekiyor. Yapı denetim süreçlerinin sıklaştırılması ve erişim standartlarına uygun olmayan alanların hızla iyileştirilmesi büyük önem taşıyor. Ayrıca kamuoyunda farkındalığı artıracak eğitim ve kampanyalarla bu konuda toplumsal bilincin güçlendirilmesi hedeflenmeli.
(Dilvin Altıkardeş)