Türkiye genelinde esnafın yaşadığı ekonomik sıkıntılar her geçen gün daha da artıyor. Artan elektrik faturaları ve kira bedelleri, birçok iş yerinin kepenk indirmesine neden oldu. Özellikle küçük işletmeler, bu maliyetleri karşılamakta büyük zorluk çekiyor.
Yapılan bir araştırmaya göre, son bir yılda kapanan işletme sayısında yüzde 20'lik bir artış yaşandı. Ekonomik dalgalanmalar, pandemi sonrası toparlanma sürecinin tam anlamıyla gerçekleşememesi ve enerji maliyetlerindeki ciddi artışlar bu kapanışların başlıca sebepleri arasında yer alıyor. Küçük esnaf, gelirlerinde daralma yaşarken aynı zamanda giderlerin hızla yükseldiğini belirtiyor.
Özellikle elektrik faturalarının yüzde 50'nin üzerinde artış göstermesi, esnafın bütçesini zorlayan en büyük etkenlerden biri. Bir diğer problem ise kira fiyatları. Çoğu dükkan sahibi, artan emlak fiyatlarını gerekçe göstererek kiralara yüksek zamlar yapıyor. Bu durum karşısında esnaf ya daha küçük, uygun fiyatlı mekanlara taşınmak zorunda kalıyor ya da durumu sürdürmekte başarısız olarak iş yerini kapatıyor.
Esnaf Odaları Başkanlığı’ndan alınan verilere göre, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde özellikle elektrik ve kira maliyetlerinden etkilenerek kapanan işletmelerin oranı yüzde 30’u buldu. Küçük şehirler de ise bu durum bir nebze daha az olsa da yerel esnafa verilen desteklerin yetersiz olması, sıkıntıların büyümesine neden oluyor.
Ekonomistlere göre, son dönemde bu sürecin çözümü için devletin daha fazla önlem alması gerekiyor. Vergi indirimi, enerji maliyeti sübvansiyonu gibi desteklerin yanı sıra kira artırımlarına sınırlama getirilmesi gibi çözümler ile işletmecilerin üzerindeki yükün hafifletilebileceği belirtiliyor. Ancak bu konuda atılacak adımların hızlı olması gerektiği, aksi takdirde daha fazla işletmenin ekonomik şartlara dayanamayıp kapanabileceği ifade ediliyor.
Yaşanan bu kriz, sadece bireysel işletme sahiplerini değil, zincirleme etkilerle tüketiciyi de etkiliyor. Esnafın kapanması mahallelerde sosyal yaşamı zayıflatırken yerel ekonomiye de zarar veriyor. Uzmanlar, çözüm odaklı politikalar üretilmediği takdirde bu olumsuz tablonun daha da derinleşeceğini ön görüyor.
(Özkan Güngörmez)