Son dönemde dünya ekonomisinde yaşanan gelişmeler, uzmanların küresel bir resesyon ihtimaline işaret etmesine neden oluyor. Pandeminin etkilerinden tam olarak kurtulamayan küresel piyasalar, artan enerji fiyatları, jeopolitik gerilimler ve yüksek enflasyon gibi pek çok faktörle karşı karşıya. Bu büyüklükteki ekonomik belirsizlikler, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkeleri ciddi şekilde etkiliyor.
Uluslararası kuruluşların son raporları, çeşitli bölgelerde ekonomik büyümenin yavaşladığını ortaya koyarken, bazı ülkelerde ise resesyon belirtilerinin şimdiden gözlemlendiğini gösteriyor. Örneğin, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) yaptığı son güncellemeye göre, dünya genelinde büyüme oranları 2023'ün ikinci yarısından itibaren yavaşlama eğilimine girdi. Özellikle Avrupa ve ABD gibi büyük ekonomilerde tüketici güveni azalırken, sanayi üretimindeki daralma dikkat çekiyor.
Bir diğer önemli bulgu, küresel ticaret hacminin son aylarda ciddi bir düşüş göstermesi. Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) verilerine göre 2023'ün ilk çeyreğinden itibaren ticaret hacmi, önceki yıllara oranla yüzde 3 gerilemiş durumda. Bununla birlikte Çin ekonomisinin beklenenden daha yavaş toparlanması, Asya Pasifik bölgesinde de ekonomik kırılganlıkları artırıyor.
Peki, bu tabloyu tetikleyen ana faktörler neler? Uzmanlara göre, yüksek enflasyon oranları ve merkez bankalarının uyguladığı agresif faiz artırımları, ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkiliyor. Özellikle ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz politikası, finans piyasalarında dalgalanmalara yol açarken, borçlanma maliyetlerinin artması hane halkı ve şirket yatırımları üzerinde baskı oluşturuyor. Avrupa tarafında ise enerji krizi hala tam anlamıyla çözülebilmiş değil. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle artan enerji maliyetleri hem üreticiler hem de tüketiciler üzerinde ciddi etkiler bırakmaya devam ediyor.
Türkiye özelinde de durum farklı değil. Artan döviz kurları, yüksek enflasyon ve dış borç ödemelerindeki zorluklar ülke ekonomisinin üzerindeki yükü artırıyor. İhracatın yavaşlaması ve enerji ithalatındaki maliyetlerin yükselmesi, Türkiye’nin resesyon riskine karşı daha kırılgan bir hale gelmesine neden oluyor.
Uzmanlar, küresel resesyondan kaçınmanın hala mümkün olduğunu savunsa da çözüm için uluslararası düzeyde koordineli bir ekonomik politika gerekliliğine vurgu yapıyor. Daha ılımlı faiz politikaları, mali teşvik paketleri ve ticaret engellerinin azaltılması gibi adımlar, küresel ekonominin durgunluktan çıkarılmasında kilit rol oynayabilir.
(Ramazan Gültaş)