Türkiye'de plastik kullanımının giderek artmasına rağmen, geri dönüşüm oranları beklentilerin oldukça gerisinde kalmaya devam ediyor. Yapılan son araştırmalara göre, ülkede plastik geri dönüşüm oranı geride seyrediyor. Bu düşük oran, çevre kirliliği ve sürdürülebilirlik hedefleri açısından ciddi bir sorun olarak öne çıkıyor.
Çevre Mühendisleri Odası ve Sürdürülebilir Yaşam Derneği’nin ortak hazırladığı 2023 Plastik Geri Dönüşüm Raporu’nda, Türkiye’nin geri dönüşüm altyapısı ve halkın bu konudaki bilinç düzeyi masaya yatırıldı. Raporda, yıllık plastik tüketiminin yaklaşık 6 milyon ton olduğuna dikkat çekilirken, bu miktarın sadece 900 bin tonunun geri dönüşüme kazandırıldığı belirtiliyor.
Rapora göre, düşük geri dönüşüm oranının arkasında birçok faktör yer alıyor. İlk olarak, ülkedeki atık yönetimi sisteminin hala yetersiz olduğu ifade ediliyor. Plastik atıkların ayrıştırılması konusundaki eksiklikler ve buna bağlı olarak geri dönüşüme uygun malzemenin toplanamaması en büyük sorunlardan biri olarak görülüyor. Ayrıca, tüketicilerin büyük bir bölümü atıklarını ayrıştırma bilincine sahip olmadığı için önemli miktarda plastik çöpe gidiyor.
Araştırmanın ortaya koyduğu başka bir bulgu ise endüstriyel plastik tüketiminden kaynaklanan geri dönüşüm eksikliği. Şirketlerin, üretim sırasında oluşan atıkları geri dönüşüm süreçlerine dahil etmek yerine imha etmeyi tercih ettiği vurgulanıyor. Bunun yanı sıra, geri dönüşüm tesislerinin çoğunun kapasitelerinin sınırlı olması da mevcut sistemi olumsuz etkiliyor.
Geri dönüşüm oranlarını artırmak için uzmanlar bazı öneriler sunuyor. Öncelikle, halkın geri dönüşüm konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla daha kapsamlı eğitim kampanyalarının düzenlenmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, depozito sistemi gibi teşvik edici uygulamaların yaygınlaştırılması, plastik atıkların daha verimli toplanmasını sağlayabilir. Düzenleyici kurumların sanayi kuruluşlarına yönelik yaptırımlarını artırması ve geri dönüşüm yatırımlarını teşvik etmesi de alınabilecek diğer önlemler arasında yer alıyor.
(Dilvin Altıkardeş)