Son yıllarda teknoloji dünyası, insanlık tarihindeki en büyük dönüşümlerden birine tanıklık ediyor. Yapay zeka (YZ) ve kuantum bilgisayarlar, sadece bilgi teknolojileri sektöründe değil, sağlık, eğitim, finans ve daha birçok alanda devrim yaratacak potansiyele sahip. Araştırma bulguları, bu teknolojilerin gelecekteki etkilerini daha net bir şekilde anlamamıza yardımcı oluyor.
Yapay zeka, özellikle son on yılda büyük bir ivme kazandı. 2023'te yapılan bir araştırmaya göre, YZ uygulamalarının küresel ekonomiye katkısı 2030 yılına kadar 15,7 trilyon dolara ulaşabilir. Bu rakam, YZ'nin iş dünyası ve günlük yaşam üzerindeki etkisinin ne denli büyük olacağını gösteriyor. Örneğin, sağlık sektöründe YZ, hastalıkların erken teşhisi ve tedavi planlamasında kullanılmaya başlandı. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nün (MIT) yaptığı bir çalışmada, YZ destekli algoritmaların meme kanseri teşhisinde radyologlardan %20 daha başarılı olduğu ortaya konuldu.
Eğitimde ise YZ, kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunarak öğrencilerin ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebiliyor. Birçok ülkede dijital öğrenme platformları, YZ algoritmaları sayesinde öğrencilerin öğrenme hızını ve tercihlerini analiz ederek bireysel eğitim planları oluşturuyor.
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların sınırlarını zorlayan bir teknoloji olarak öne çıkıyor. Geleneksel bilgisayarlar bilgiyi "0" ve "1" olarak işlerken, kuantum bilgisayarlar aynı anda birden fazla durumu işleyebilen "qubit"leri kullanıyor. Bu durum, hesaplama hızını inanılmaz derecede artırıyor.
Google'ın kuantum araştırma ekibi tarafından yayımlanan bir raporda, kuantum bilgisayarların karmaşık matematiksel problemleri çözme süresinin klasik bilgisayarlara göre milyonlarca kat daha hızlı olduğu belirtildi. Bu teknoloji, özellikle ilaç geliştirme ve malzeme bilimi gibi alanlarda devrim yaratabilir. Örneğin, yeni ilaç moleküllerinin simülasyonu kuantum bilgisayarlarla çok daha hızlı yapılabilir ve bu da tedavi süreçlerini hızlandırabilir.
Her ne kadar bu teknolojiler büyük fırsatlar sunsa da etik ve güvenlik konularında ciddi tartışmalar da beraberinde geliyor. Yapay zeka ile ilgili en büyük endişelerden biri, veri mahremiyeti ve algoritmik önyargılar. Örneğin, Stanford Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırma, bazı YZ algoritmalarının ırksal ve cinsiyet temelli önyargılara sahip olabileceğini ortaya koydu.
Kuantum bilgisayarlar ise mevcut şifreleme sistemlerini tehdit edebilir. Bugün kullandığımız şifreleme yöntemlerinin çoğu kuantum bilgisayarlar tarafından kırılabilir durumda. Bu nedenle, araştırmacılar "kuantum güvenli şifreleme" yöntemleri üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.
(Sema Yüksel Güngörmez)