Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte yapay zeka (YZ) hayatın birçok alanında etkili hale geldi. Arama motorlarından, metin yazımına, karar destek sistemlerinden eğitim uygulamalarına kadar geniş bir yelpazede kullanılan yapay zeka, bilgiye erişimi kolaylaştırıyor. Ancak, uzmanlar yapay zekanın sağladığı konforun eleştirel düşünme becerilerini zayıflatabileceği konusunda uyarıyor.
Harvard Üniversitesi tarafından yapılan 2023 tarihli bir araştırma, yapay zeka destekli araçların sık kullanımıyla bireylerin analiz yapma ve bilgiyi sorgulama eğilimlerinin azaldığını ortaya koydu. Çalışmada, yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin sorgulanmadan kabul edilme oranının %60’a kadar çıktığı belirlendi.
Benzer şekilde, Stanford Üniversitesi tarafından yapılan bir başka araştırmada, yapay zeka tabanlı içerik tüketen katılımcıların, kendi başlarına çözmeleri gereken problemlerde daha fazla zorlandıkları tespit edildi. Araştırmaya göre, yapay zekanın sunduğu hazır çözümler bireylerin derinlemesine düşünme becerilerini köreltebilir.
Uzmanlar, insanların bilgiye hızlı ulaşmalarının onların eleştirel düşünme alışkanlıklarını azalttığını vurguluyor. Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, insanlar bir bilginin kolayca erişilebilir olduğunu bildiklerinde, bu bilgiyi akılda tutma eğilimlerinin düştüğü gösterildi. Bu fenomen, “Google Etkisi” olarak adlandırılıyor ve benzeri bir durumun yapay zeka ile daha yaygın hale gelebileceği öne sürülüyor.
Özellikle öğrenciler ve genç nesiller üzerinde yapılan araştırmalar, YZ destekli içeriklerin aşırı kullanımının, analitik düşünme becerilerini azaltabileceğini gösteriyor. Pew Research Center’ın 2023 raporuna göre, gençlerin %47’si yapay zeka araçlarını sıkça kullanıyor ve bunların büyük bir bölümü, bilgiyi sorgulamadan kabul etme eğiliminde.
(Fatma Hatun Altıkardeş)