Orda bir TOKİ var uzakta

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın ““3. Kentsel cinayet”i, Başbakan Erdoğan’ın “+5” uyarısıyla durduruldu. Başbakan’ın “Kibrit kutusu ve gökdelen istemiyorum” uyarısı Doğanbey ve Gürsu’daki TOKİ projelerini akıllara getirdi. 

Bakan Çelik’in, eski özel kalem müdürü olan Gürsu Belediye Başkanı Orhan Özcü’nün ricasını Bayraktar’a iletmesiyle, yerinde inceleme dahi yapılmadan onaylanan tek proje Gürsu TOKİ’de kamu kaynakları sokağa atılmaya devam ediliyor.

İlçe merkezine 17 km uzaklıkta ve 840 metre rakımda yapılan 1936 konutluk projenin inşaatının tamamlanması için 75 milyon 470 bin lira harcanırken, elektrik, doğalgaz, su ve yol hizmetlerinin de  bedeli neredeyse 25 milyon lira tutuyor.

 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği Bursa programı, Mevlana Mahallesi’nden başlayıp ovaya yayılacak “rantsal dönüşüm”ün önünü kesecek nitelikteydi. Tören sırasında Başbakan Erdoğan’ın; “Kibrit kutusu evler istemiyorum, gökdelenler istemiyorum, Osmanlı ve Selçuklu mimarisine uygun evler yapılacak” sözlerini tekrarlaması dikkat çekti. Bu sözler, Bursa’da üçüncü defa kentsel cinayet işleyecek olan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’a uyarı niteliğindeydi. Mevlana Mahallesi’nde 8-11 kat olarak yapılması planlanan binalar, Başbakan’ın “DUR” ihtarıyla zemin+5 katın üzerine çıkamayacak. Başbakan’ın kentsel dönüşüme dair uyarı ve beklentilerini açıkladığı program, Doğanbey ve Gürsu TOKİ binalarını yeniden akıllara getirdi. Biri şehrin merkezinde diğeri ilçe yerleşiminin de uzağında, emeklerin ve umutların heba olduğu 2 proje. Doğanbey’deki gökdelenlerin kent asiluetine yansıması görmezden gelinecek gibi değil, ancak Gürsu TOKİ, projeyi eleştirenlerin bile unuttuğu, şehir halkının büyük kısmının görmediği, görmek isteyenlerin de kolay kolay gidemediği bir yer… “Orada, bir TOKİ var uzakta” diyerek başladık araştırmaya, “Gitmesek de görmesek de, o TOKİ bizim TOKİ’mizdir” dedik ve gidemeyenler için yolumuzu Gürsu’ya uzatıp projeyi yerinde gördük.

TOKİ NEDEN GÜRSU’YA YATIRIM YAPTI?

Gürsu Dışkaya Köyü, Harmanlar ve Kozluca mevkii’nde “Türkiye’nin en büyük toplu konut projesi olacak” denilerek yola çıkılan projenin ilk etabı tamamladı, konutlara yol, su, elektrik, doğalgaz götürülmesi de konutların imarı kadar masraflı oldu. Satışa çıkarılan ve ilgi görmediği için “şehit ve gazi aileleri” başta olmak üzere alt gelir grubuna düşük fiyatlarla sunulan Gürsu TOKİ fikrinin nasıl doğup geliştiğini hatırlayalım. Gürsu Belediye Başkanı Orhan Özcü, ilçede yapılaşma yeniden şekillendirmek isteyerek Dışkaya Köyü mevkii’nde yeni bir kent kurmayı planladı. İstanbullu bir inşaat şirketi ile yapılan görüşmeler ve şirketin Hollandalı ortaklarının da gelip yaptığı incelemeler sonuç vermeden morgate krizi başlamış,şirket yatırım yapmaktan vazgeçmişti. Bunun üzerine bölgenin kentsel yaşama dahil edilmesi TOKİ’ye kalmış oldu. Bu aşamada kişisel dostluklar devreye girdi; Gürsu Belediye Başkanı Orhan Özcü, o zamanlar Bursa Milletvekili olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’ten destek aldı. Çelik’in ilçe belediye başkanına bu desteği sağlaması ise, Özcü’nün eski özel kalem müdürü olmasından kaynaklanıyordu.

BAYRAKTAR: “BÜYÜK HATA YAPTIK…”

Özcü’nün ricasıyla Bakan Çelik, Çevre ve Şehircilik Bakanı Ertuğrul Bayrak’tarı Gürsu’nun dışında kalmış Dışkaya Köyü’nden haberdar ediyor. Kâğıt üzerinde hazırlanan planların hayata geçirilmesi sonrasında kulislerde Bayraktar’ın şu sözleri dolaşır: “Gidip yerinde inceleme yapmadan proje başlattığımız tek yer burası oldu. Eğer görmüş olsaydım projeye başlamazdık, büyük hata yaptık.”

TOKİ’NİN MASRAFLARI BİTMİYOR

Gürsu TOKİ Dışkaya Köyü Tozluca Mevkii’ndeki birinci etapta 1936 konut, 2 okul, ticaret merkezi, camii ve sosyal tesis bulunuyor. %91’i tamamlanan etabın maliyeti 75 milyon 470 bin lira olarak açıklandı. Ancak, yerleşim merkezine uzak yolu bile olmayan bir mevkide gerçekleştirilen projenin alt yapı çalışmaları da neredeyse konutların maliyetine denk düşecek bir harcama gerektiriyor. Bu mevkiiye ulaşımın sağlanması için gerekli yol çalışması Büyükşehir Belediyesi’nce yapıldı. 17 km uzunluğunda ve neredeyse yapımı 1,5 yıl süren yol çalışması, kilometresi 800 bin liradan 13 milyon 600 bin liraya tamamlandı. TOKİ’deki ısınma ihtiyacının karşılanması için de Bursagaz tarafından 15 kilometre çelik hat döşeniyor ve bu hizmetin maliyeti 2 milyon dolar, yani yaklaşık 4 milyon lira ediyor. Ayrıca, evlere doğalgazın bağlanabilmesi için daire sahiplerinin 300- 400 lira arasında bir abonelik bedeli ödemesi gerekiyor ki bu da 580 bin 800 lira ile 774 bin 400 lira arasında değişecek bir bedel ediyor. BUSKİ’nin bölgede yaptığı çalışmaların maliyeti de azımsanmayacak cinsten; 5 km içme suyu ishale hattı, 2,5 km şebeke hattı ve 3,5 km kanalizasyon hattının toplam maliyeti 2 milyon 800 bin lira ediyor. Evsel atık tesviyesi için 1,5 milyon lira harcanırken söz konusu konutlara suyun sondajlanıp çekilmesi için kurulan ve elektrikle çalışan her pompanın maliyeti 500 bin lira. Bu rakamlara dahil edilmesi gereken bir de elektrik sağlama bedeli var ancak UEDAŞ ihaleleri proje üzerinden değil de belli coğrafi yerleşim bölgeleri üzerinden gerçekleştirdiği için, yetkililer rakam açıklamamayı tercih ediyor. Şimdiye kadar altyapı için yapılan harcamalar hesaplandığında neredeyse 25 milyon lira tutuyor.