Hakikatin peşinde-11- Derler ki hiçbir şey tesadüf değildir

Afgan genç kadın Farkhunda’nın haberi , tesadüfen internette dolaşan bir video ile karşıma çıkmıştı. İnsan aklının, gönlünün alamayacağı o acımasızca katledilişin her saniyesini, birileri kayda almıştı. Çevrede soğukkanlılıkla diğer kayda alanları ve ona yapılanların mutluluğunun şeytani ifadesiyle bağıranları görmek, midemde dayanılmaz kasılmalar yaratıyordu. Afganistan’ın başkenti Kabil’in merkezinde, camiden çıkarken muska yapan bir molladan alışveriş yapan kadınlara, dini bu tarz hurafeler üzerinden değil, Kur-an üzerinden anlamalarını tavsiye etti diye, bir iftiraya kurban gitmişti. Molla, halkın en hassas olduğu konuda asılsız bir suçlamayla Farkhunda’nın Kur-an’ı yaktığını söyleyip, onu linç edilmeye götürecek süreci başlatmıştı.  Yüzlerinde büyük bir nefretle Farkhunda’yı dinlemeden, anlamadan onu öldüresiye dövmüş, bir binanın tepesinden atmış, arabayla üzerinden geçmiş ve ardından yakmışlardı. Dile getirmenin bile beni paramparça ettiği bu olayın bir parçası olanların vahşetinin, bu dünyada bir daha karşılık bulmaması, gerçekleşmesi ümidini taşıdığım en büyük dileğimdir.



Derler ki hiçbir şey tesadüf değildir, karşımıza çıkan olayların mühim işaretleri vardır, olayın perde arkasına nüfuz edebilecek bir bakışımız olsun yeter ki. Çoğu zaman da karşılaştıklarımıza anlam verme durumumuz, hayatta içinde bulunduğumuz dönemimiz, farkındalığımız, ilgi alanımız, bilgimiz, geçmiş yaşantımız gibi pek çok değişken üzerinden şekillenir. Hamamda tasın suda yüzdüğünü gören sayısız insana rağmen  suyun kaldırma kuvvetini  bulan Arşimet, elmanın ağaçtan düştüğünü gören sayısız insana rağmen  yerçekimi kuvvetini bulan Newton olmuştur. Bilgi derinliğinin üzerine temellendirilen görüntüler, onların bu görüntüleri herkesten farklı yorumlamasını sağlamıştır. Konsantre olunan yaşama bakış hali, etrafta olup biteni o bakış üzerinden anlar. Farkhunda bir bakışın, hastalıklı bir bakışın kurbanı olmuştu. Bu bakış ; medreselerde  yanlış verilen katı din eğitimi, uzun dönem süren Taliban yönetiminde  sinema, müzik, televizyon , kızların okula gitme yasağı, kadının toplumdan tamamiyle tecrit edilmesi, eğitimsizliğin ve kötü ekonomik koşulların etkisi gibi pek çok durum üzerinden oluşmuştur. Hiçbir koşul böyle bir vahşeti gerekçelendiremez ancak belki biraz anlamamızı sağlayabilir. Hergün yaşanan ölümlerin olağanlaştığı bu ülkeden çok haberleler duymayız televizyonda. Okula gittiği için yüzüne kezzap atılan, zorla evlendirilen, bunu kabul etmezse recm edilen ya da bir uzvu kesilen küçük kızların; çalışmasına, eğitim almasına, hayata katılmasına, yalnız dışarı çıkmasına izin verilmeyen, hergün psikolojik ve fiziksel şiddete uğrayan kadınların çoğu zaman çığlıkları sessiz kalır. Bu yaşama dayanamayan pek çok kadının kendini yaktığı haberi ulaşır zaman zaman.  Peki milyonları Farkhunda için ağlatan, kendinden uzakta da olsa bu acıya ortak eden ve bir daha olmaması için harekete geçiren insani bakışı inşa edebileceğimiz bir sistemi herkes için kurmak mümkün olamaz mı ?

 

Afgan kızı, Peşaver, Pakistan 1984

 

Evden dışarı her çıkışın, geri dönüp dönememenin bilinmezliğinde yaşandığı , dini muhafazakarlığın aşırılıkta kendini gösterdiği, kadının varlığının hissedilmediği, tehlikenin nereden ne zaman geleceğinin belli olmadığı, sürekli terör ile mücadele içinde devletin varlığının bir türlü güçlenemediği, ekonomik açıdan zayıf , çoğu insanın geçimini  uyuşturucu ticareti ile sağladığı bir değişik coğrafya Afganistan.. National Geographics dergisine kapak olan, 1984 yılında çekilen o meşhur fotoğraftaki Afgan kızın gözlerinden okuduk o coğrafyayı.. Şarbat Gula’ydı bu küçük kız. 1979-1989 arasında Afganistan’daki Sovyet İstilası sırasında bir mülteci kampına sığınmıştı. Gözlerindeki korkunun derinliği öyle net yansıyordu ki fotoğraf karesine, bu onu kısa sürede dünyada en bilinen fotoğraflardan biri yaptı.

Oradaki kadınlarla konuşmak, hayatı kısa süreli de olsa onlar gibi yaşayarak deneyimlemek, dünyanın bu kısmından onlar adına birşey yapabilir miyizi görmek adına gitmeliydim bu coğrafyaya.. Dünyanın en tehlikeli bölgelerinden biriydi Afganistan.. Ancak hakikatı yolunda ölümü gözalan biri için bu durum caydırıcı olamazdı.