Alım gücü geriliyor

Son açıklanan enflasyon verileri, özellikle temel tüketim mallarında fiyat artışlarının hız kazandığını ortaya koyuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılı itibarıyla gıda enflasyonu çift haneli rakamlarda seyrediyor. Bunun yanı sıra akaryakıt ve enerji maliyetlerindeki artışlar da ulaşım ve üretim maliyetlerini artırıyor, dolaylı olarak ürün fiyatlarını daha da yukarı çekiyor.

Bir bağımsız ekonomi araştırma kuruluşu tarafından yapılan son ankette, vatandaşların yüzde 70'inin geçtiğimiz yıla göre maddi anlamda daha fazla zorlandığı ortaya çıktı. Katılımcıların büyük bölümü, alışverişlerinde daha fazla indirim ürünü takip ettiklerini ve lüks harcamaları büyük ölçüde azalttıklarını belirtti. Bu sonuç, hane bütçelerinde daha sıkı bir kontrol ihtiyacına işaret ediyor.

Ekonomistler ise alım gücündeki bu gerilemenin birkaç temel nedene dayandığını ifade ediyor. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, üretim maliyetlerine doğrudan etki ederken; yüksek enflasyon, gelirlerin reel değerinin düşmesine yol açıyor. Özellikle sabit gelirli kesimlerin bu süreçten daha fazla etkileşim gücüne sahip olmadıkları gözlemleniyor. Bununla birlikte, talepteki daralmanın da hem küçük hem büyük ölçekli işletmeleri zora soktuğu belirtiliyor.

Çözüm noktasında uzmanlar, hem kısa hem uzun vadeli politikalara ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor. Kısa vadede fiyat denetimleri ve temel ürünlerdeki KDV oranlarının düşürülmesi gibi adımlar gündeme gelirken; uzun vadede üretici destekleri ve tarım politikalarının yeniden şekillendirilmesinin önemi vurgulanıyor.

Tüketiciler için ise daha bilinçli bir bütçe planlamasının önemi ön plana çıkıyor. Alışverişte ihtiyaç önceliğinin belirlenmesi, israftan kaçınılması ve yerel üreticilere yönelinmesi bu sıkıntılı dönemde bir nebze olsun nefes aldırabilir.

(Özkan Güngörmez)