Antarktika'da buz kaybı ikinci kez rekor seviyede

Antarktika'da yapılan ölçümler, 2022-2023 yılları arasında kıtanın buz kaybının önceki rekor seviyesinde aşarak yeni bir zirveye ulaşmasını ortaya koydu. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA tarafından yapılan uydu gözlemlerine göre, 2023 yılında Antarktika'nın deniz buzu, 1,7 milyon kilometre kareye kadar geriledi. Bu, uydu kayıtlarının başladığı 1979 yılından bu yana düşük ikinci seviye olarak kayıtlara geçti. Son arananlar, özellikle Batı Antarktika'da yer alan Thwaites ve Pine Island buzullarında hızlı bir gerileme olduğunu gösteriyor.

Antarktika'daki buzulların erimesi, denizde doğrudan yapacakları en önemli etkenlerden biri. Buz tabakalarının küçülmesi, özellikle kıyı bölgelerinde yaşayan insan için ciddi riskler taşıyor. Bilim insanları, Antarktika'daki erimenin hızla devam etmesi durumunda, 2100 yılı kadar küresel deniz sıcaklıklarında 1,5 metreye kadar bir yükselme olabileceğini öngörüyor. Bu durum, özellikle Asya ve Amerika kıtasındaki kıyı şehirlerini ve adalarını büyük ölçüde tehdit ediyor.

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC) tarafından yapılan verilere göre, Antarktika'daki buzulların erimesi son on yılda hızlandı ve bu süreç, küresel deniz seviyelerine her yıl yaklaşık 0,6 milimetre katkı bulunuyor. Eğer bu hız artmaya devam ederse, gelecekte daha ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabiliriz.

Antarktika'daki buz kaybının önemli nedenlerinden biri, okyanusların ısınması olarak görülüyor. Özellikle derin deniz akıntıları, buz tabakalarının yerine sızarak buzul erimelerini hızlandırıyor. Bilim insanları, Antarktika'nın gözlenen buzul erimesinin, okyanus sıcaklıklarının artışıyla paralel bir şekilde perspektifini belirtiyor.

2022 yılında yayımlanan bir çalışma, Batı Antarktika'daki deniz buzu yerinde ulaşan sıcak su akıntılarının, buzul erimelerinin hızlandığını ortaya koydu. Bu bölgedeki buz katmanlarının kırılganlığı ortaya çıkıyor, ilerleyen yıllarda daha büyük parçalar koparak denize karışmasına yol açabiliyor.

Antarktika'daki buz kaybı sadece denizde olmuyor, aynı zamanda bölgesel ekosistemini de olumsuz etkiliyor. Buzun bölgede yaşayan deniz canlıları için hayati önem taşıyan ekosistemleri tehdit ediyor. Kril gibi küçük kabuklu canlılar, buz tabakalarının altında bulunan planktonlarla beslenirken, bu zincirin devamında yer alan penguenler ve diğer deniz memelileri de bu besin kaynaklarına bağımlıdır.

Antarktika Yarımadası'nda yapılan araştırmalar, penguenlerin hızla azaldığını gösteriyor. Özellikle Adelie penguenlerinin yaşam biçimi değişiyor, bu türlerin verimliliği artıyor.

Bilim insanları, Antarktika'daki buz kaybının gelecekte hızlanabileceğini bilmiyordu. Özellikle Batı Antarktika'daki buzulların erimesinin geri dönüşü olmayan bir görünüme yaklaştığı düşünülüyor. Eğer bu verilerdeki erime kontrolü alınamazsa, dünyada büyük artışlar yaşanabilir ve ekonomik etkiler yaşanabilir.

Küresel iklim değişikliği ile mücadelede acil adımlar atılmazsa, Antarktika'daki buz kaybı, deniz seviyesindeki yanı sıra hava ve okyanus akıntıları üzerinde de önemli değişikliklere yol açacak. Bu da yalnızca kutup bölgelerinde değil, tüm dünyada iklimin etkisine neden olabilir.

Uzmanlar, Antarktika'daki buz kaybını azaltmak ve küresel deniz seviyelerindeki artış için öncelikle karbon salınımlarının azaltılması gerektiğini belirtiyor. Paris dağıtımı'nda yer alan 1.5°C hedefine ulaşmak için daha radikal enerji politikalarının benimsenmesi ve fosil yakıt onarımının en aza indirilmesi gerekiyor.

Ayrıca deniz buzunun erimesine neden olan okyanusun ısınmasını azaltmak için deniz koruma sisteminin genişletilmesi ve enerjinin değiştirilmesine geçişin hızlandırılması, çözümün bir parçası olarak görülüyor.

(Özkan Güngörmez)