Betonlaşma mahalle kültürünü yok ediyor

Uzmanlar, betonlaşmanın sadece fiziksel çevreye değil, sosyal ilişkiler ve insan psikolojisi üzerinde de yıkıcı etkiler bıraktığını vurguluyor. Türkiye genelinde yapılan çeşitli araştırmalar, mahalle kavramının giderek unutulduğunu ve beton apartmanların gri duvarları arasında yok olduğunu ortaya koyuyor.

TÜİK ve üniversitelerin şehircilik bölümleri tarafından hazırlanan raporlara göre, son 20 yılda şehir merkezlerindeki yeşil alanların yüzde 40'a varan oranlarda azaldığı saptandı. Bunun yanı sıra komşuluk ilişkileri üzerindeki etkiler de dikkat çekici boyutta. Marmara Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, mahalle yaşamı içinde yürütülen sosyal etkinliklerin yüzde 65 oranında azaldığını gösteriyor. Bu da insanların birbirine olan güven bağını zayıflatıyor ve bireysel yalnızlığın yaygınlaşmasına sebep oluyor.

Uzmanlara göre, hızlı betonlaşma mahalle kültürüne sadece fiziksel değil, sosyo-kültürel anlamda da zarar veriyor. Sokakta oynayan çocuk görüntülerinin yerini alışveriş merkezlerine kapanmış aile tabloları alırken, artık yeni nesiller komşularını tanımadan büyüyorlar. Bu değişim, bireylerin şehir yaşamında daha izole bir hale gelmesine neden oluyor. Ayrıca, toplumsal dayanışmanın azaldığını belirten uzmanlar, bu durumun gelecekte şehirlerde çeşitli sosyal problemlere de zemin hazırlayabileceğine dikkat çekiyor.

Şehir plancıları, mahalle kültürünün sürdürülebilirliği için toplu konut projelerinde sosyal rahatlama alanlarının artırılmasını, yeşil alanlara öncelik verilmesini şart koşuyor. Fakat bu önermelerin uygulanabilirliği tartışmalı durumda. Belediyeler ve devlet kurumlarının betonlaşmayı sınırlandıracak politikalar üretmesi gerektiği sıkça dile getirilse de rant odaklı inşaat sektörünün bu konuda hâlâ büyük bir engel teşkil ettiği biliniyor.

(Özkan Güngörmez)