Enflasyon beklentisi yükseldi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı için enflasyon tahminini %55 seviyesine yükseltti. Bu oran, önceki yıllardaki tahminlerin oldukça üzerinde ve enflasyonun uzun vadede kalıcı olabileceği endişelerini artırıyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre ise, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık bazda %58’e yükseldi. Bu artış, özellikle temel gıda ve enerji fiyatlarındaki yükselişten kaynaklanıyor.

Ekonomistler, enflasyon beklentisinin yükselmesinde bir dizi faktörün etkili olduğunu belirtiyor. Küresel emtia fiyatlarındaki artış, Türkiye'nin enerji ithalatına bağımlılığı, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve iç piyasada maliyetlerin yükselmesi bu faktörlerin başında geliyor. Ayrıca, maliye politikalarındaki genişleme ve kamu harcamalarının artması da enflasyon beklentilerini körüklüyor.

   Türkiye, enerji ihtiyacının büyük bir kısmını ithalat yoluyla karşılıyor. Küresel enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar, özellikle doğalgaz ve petrol fiyatlarındaki artışlar, Türkiye’de üretim maliyetlerini artırıyor. Bu durum, hem üretici fiyat endeksine (ÜFE) hem de tüketici fiyat endeksine (TÜFE) yansıyor.

Türkiye’nin döviz kurlarındaki dalgalanmalara karşı kırılgan bir ekonomiye sahip olması, enflasyon beklentilerinin yükselmesinde etkili oluyor. Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, ithal edilen ürünlerin maliyetlerini artırarak enflasyonist baskıları güçlendiriyor.

Tarımsal üretimde yaşanan aksaklıklar ve küresel iklim değişikliğinin etkisiyle, gıda fiyatlarında sürekli bir artış gözlemleniyor. Özellikle temel gıda maddelerinde yaşanan bu fiyat artışları, hane halkının bütçesi üzerinde baskı yaratıyor ve enflasyon beklentilerini yükseltiyor.

Kamu harcamalarındaki artış, özellikle seçim dönemlerinde uygulanan genişleyici maliye politikaları, enflasyon beklentilerini artıran bir diğer faktör olarak öne çıkıyor. Kamu borçlanmasının artması ve merkez bankasının para arzını artırması, enflasyonist baskıları artırıyor.

Enflasyon beklentilerindeki yükseliş, ekonominin farklı alanlarında çeşitli olumsuz etkiler yaratabilir. Enflasyon beklentisinin yükselmesi, tüketici güven endeksini olumsuz etkileyebilir. Tüketiciler, gelecekte fiyatların daha da artacağı beklentisiyle harcamalarını kısabilir veya erteleyebilir. Bu durum, iç talepte daralmaya yol açarak ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir.

Yüksek enflasyon beklentisi, yatırımcılar için belirsizlik yaratır. Yatırım kararlarının ertelenmesi veya iptal edilmesi, ekonomik büyüme üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Ayrıca, yüksek enflasyon nedeniyle reel getiri beklentilerinin düşmesi, yatırımları daha az cazip hale getirebilir.

Enflasyon beklentisinin yükselmesi, merkez bankasının faiz oranlarını artırma ihtimalini güçlendirir. Yüksek faiz oranları, kredi maliyetlerini artırarak hem hane halkının hem de işletmelerin borçlanma kapasitesini düşürebilir. Bu durum, ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir.

Yüksek enflasyon, gelir dağılımındaki adaletsizlikleri daha da derinleştirebilir. Sabit gelirliler, enflasyon karşısında alım güçlerini hızla kaybedebilirken, varlıklı kesimler enflasyonist ortamda servetlerini artırabilir. Bu durum, sosyal adaletsizliklerin artmasına ve toplumsal huzursuzluklara yol açabilir.

(Fatma Hatun Altıkardeş)