Enflasyonda düşüşe kira freni

   Enflasyon, genel fiyat seviyelerindeki sürekli artış anlamına gelir ve yaşam maliyetlerini yükseltir. Konut sektörü, enflasyonu doğrudan etkileyen alanlardan biridir. Özellikle büyük şehirlerde, artan talep karşısında kira fiyatlarındaki hızlı yükseliş, enflasyonu yukarı çeken faktörlerden biri olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, kira artışları genel enflasyon rakamlarının önemli bir bileşenini oluşturmaktadır. Konut kiralarındaki hızlı yükseliş, tüketicilerin harcama kalıplarını etkileyerek genel yaşam maliyetlerini artırmaktadır.

Türkiye hükümeti, kira artışlarını sınırlamak ve kira fiyatlarının enflasyon üzerindeki baskısını hafifletmek amacıyla bazı önlemler almıştır. 2023 yılında çıkarılan düzenleme ile konut kiralarındaki yıllık artış oranı, enflasyon oranının üzerinde olamayacak şekilde sınırlandırılmıştır. Bu düzenleme, özellikle büyük şehirlerdeki yüksek kira artışlarını dengelemek ve kiracıların korunmasını sağlamak amacıyla yürürlüğe konulmuştur.

Yapılan düzenlemeye göre, konut kiralarında yıllık artış oranı %25 ile sınırlandırılmıştır. Bu sınırlama, kira kontratlarının yenilenmesi sırasında kira artışlarının kontrol altında tutulmasını sağlamış ve kira artışlarının enflasyon üzerindeki etkisini azaltmıştır. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde, kira artışlarının enflasyon üzerindeki baskıyı hafifletme etkisi bu düzenlemeyle daha belirgin hale gelmiştir.

Ekonomistler, kira artışlarına getirilen sınırlamaların enflasyonla mücadelede önemli bir araç olduğunu belirtmektedirler.

Ancak bazı ekonomistler, bu sınırlamaların piyasa dinamiklerini bozabileceği konusunda da uyarılarda bulunmaktadır. 

TÜİK’in 2024 yılına ilişkin açıkladığı verilere göre, enflasyon oranında yaşanan düşüşte kira artışlarına getirilen sınırlandırmaların etkisi açıkça görülmektedir. 2023 yılında %50’lere varan enflasyon oranlarının, kira düzenlemeleri ile birlikte %35 seviyelerine gerilemesi, kira fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Merkez Bankası’nın yaptığı açıklamalara göre, kira artışlarındaki bu sınırlandırmaların, enflasyonun düşüş trendine önemli katkı sağladığı belirtilmektedir. Özellikle konut fiyatlarındaki artış hızının yavaşlaması ve kiraların kontrol altında tutulması, enflasyon oranlarının daha sürdürülebilir bir seviyede kalmasına yardımcı olmuştur.

   Kira artışlarının sınırlanması, kısa vadede enflasyonla mücadelede olumlu sonuçlar vermiş olsa da, uzun vadede bu politikanın sürdürülebilir olup olmadığı tartışma konusudur. Konut arzındaki yetersizlik, kira fiyatlarını tekrar yukarı çekebilir ve bu durum enflasyonun tekrar yükselmesine neden olabilir. Bu nedenle, hükümetin kira fiyatlarını kontrol altına alırken aynı zamanda konut arzını artırmaya yönelik politikalar geliştirmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

İstanbul Ekonomi Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, konut kiralarındaki sınırlamaların piyasa üzerinde uzun vadeli etkileri dikkatle izlenmeli ve konut arzı artırılarak kira fiyatlarının dengeleyici bir düzeye oturması sağlanmalıdır. Ayrıca, kira fiyatlarındaki sınırlamaların devam ettirilmesi durumunda, konut sahiplerinin alternatif yatırım alanlarına yönelme riskinin de göz önünde bulundurulması gerektiği belirtilmektedir.

(Özkan Güngörmez)