Fazla şeker, yüksek kafein

Uzmanlar, özellikle enerji içecekleri, hazır kahveler ve şekerli atıştırmalıkların aşırı tüketiminin metabolizmayı olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Amerikan Kalp Derneği (AHA) tarafından yapılan araştırmalar, fazla şeker ve yüksek kafein tüketiminin kalp-damar hastalıklarından beyin fonksiyonlarına kadar birçok sistemi etkileyebileceğini ortaya koyuyor.

Dünya Sağlık Örgütü, günlük şeker tüketiminin toplam kalorinin %10’unu geçmemesi gerektiğini belirtiyor. Ancak 2024 yılında yapılan bir araştırma, Türkiye’de kişi başına günlük ortalama 60 gram şeker tüketildiğini ortaya koydu. Bu oran, önerilen seviyenin neredeyse iki katına denk geliyor.

Fazla şeker, insülin direncini artırarak kan şekerini kontrol etmeyi zorlaştırır. Uzun vadede diyabet ve kilo alımına yol açar. Yüksek şeker tüketimi, kötü kolesterolü (LDL) artırırken iyi kolesterolü (HDL) düşürebilir. Bu durum kalp hastalıklarına davetiye çıkarır. Araştırmalar, aşırı şeker tüketiminin hafıza problemlerine ve odaklanma güçlüğüne neden olabileceğini gösteriyor.

Endokrinologlar, "Şekerin aşırı tüketimi, kan şekerinde ani yükselmelere ve düşmelere neden olur. Bu durum, gün içinde halsizlik, baş ağrısı ve sinirlilik gibi belirtilerle kendini gösterebilir" diyor.

Kafein, merkezi sinir sistemini uyararak uyanıklığı artıran bir bileşendir. Ancak aşırı tüketildiğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), yetişkinler için güvenli kafein tüketim miktarının günlük 400 mg ile sınırlandırılması gerektiğini belirtiyor. Ancak enerji içecekleri, büyük boy kahveler ve gazlı içecekler nedeniyle birçok kişi bu sınırı aşabiliyor.

Nörolog uzmanlar tarafından yapılan açıklamada, "Günlük 400 mg'ı aşan kafein tüketimi, anksiyete seviyelerini yükseltebilir ve sinirlilik, odaklanma güçlüğü gibi yan etkilere neden olabilir" ifadeleri yer aldı.

Enerji içecekleri, hem yüksek şeker hem de yüksek kafein içeriği nedeniyle en riskli içecekler arasında yer alıyor. Türkiye'de yapılan bir araştırmaya göre, gençler arasında enerji içeceği tüketimi son beş yılda %35 oranında arttı. Bir kutu enerji içeceği ortalama 30-50 gram şeker ve 150-300 mg kafein içeriyor.

(Sema Yüksel Güngörmez)