Geliştirilen hidrojel, yalnızca bakteri varlığında ilacı salıyor

Hidrojel, suyu yüksek oranda emebilen ve jöle benzeri bir madde oluşturan polimerlerden oluşur. Akıllı hidrojel ise çevresel koşullara (pH, sıcaklık, ışık veya biyolojik moleküller gibi) duyarlı olarak tepki verebilen gelişmiş bir versiyonudur. Bu yeni geliştirilen akıllı hidrojel, bakteri varlığını algılayarak yalnızca bu durumda ilacı serbest bırakacak şekilde tasarlanmıştır.

Massachusetts Institute of Technology (MIT) ve Harvard Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından yürütülen bir araştırma, bu akıllı hidrojelin geliştirilmesine öncülük etmiştir. Araştırma ekibi, bakterilerin varlığını tespit edebilen ve sadece bu durumda aktif hale gelen bir hidrojel oluşturmayı başarmıştır.

Hidrojelin içinde, bakterilerin ürettiği belirli enzimleri veya toksinleri algılayan sensörler bulunur. Bu sensörler, bakterilerle karşılaştığında hidrojeli parçalayarak içerisindeki ilacı serbest bırakır. Bu mekanizma, bakteriyel enfeksiyonların daha etkili bir şekilde tedavi edilmesini sağlar, çünkü ilaç sadece enfeksiyon bölgesinde salınır ve böylece yan etkiler en aza indirilir.

2023 yılında Science Advances dergisinde yayımlanan bir makale, bu akıllı hidrojelin etkinliğini kanıtlamıştır. Laboratuvar ortamında yapılan deneylerde, hidrojelin sadece bakterilerle temas ettiğinde ilacı serbest bıraktığı ve bakteriyel enfeksiyonları hızlı bir şekilde tedavi edebildiği gözlemlenmiştir.

Bu akıllı hidrojelin en önemli avantajlarından biri, antibiyotik direnci ile mücadelede sunduğu potansiyeldir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) antibiyotik direncini küresel bir sağlık krizi olarak tanımlamaktadır. Akıllı hidrojel, sadece enfekte bölgede aktif hale geldiği için, antibiyotiklerin gereksiz kullanımını azaltarak direnç gelişimini önlemeye yardımcı olabilir.

Tıp ve biyoteknoloji uzmanları, bu yeni hidrojel teknolojisinin büyük bir potansiyele sahip olduğunu vurgulamaktadır. Uzman tarafından yapılan açıklamada, "Bu hidrojel, enfeksiyon tedavisinde devrim yaratabilir. Özellikle cerrahi yaralar ve kronik yara enfeksiyonları gibi zorlu durumlarda, hedefe yönelik ilaç salınımı sayesinde tedavi sürecini iyileştirebiliriz" ifadeleri yer aldı.

Akıllı hidrojeller, sağlık sektöründe pek çok alanda uygulanabilir. Cerrahi işlemler sonrasında enfeksiyon riskini azaltmak için kullanılabilirler. Ayrıca, diyabetik ayak yaraları gibi kronik yaraların tedavisinde büyük fayda sağlayabilirler.

Bu teknolojinin bir diğer potansiyel uygulama alanı, kişiselleştirilmiş tıptır. Her hastanın enfeksiyon profiline göre özelleştirilebilen hidrojeller, bireysel tedavi planlarının etkinliğini artırabilir. Bu, özellikle karmaşık ve tedavisi zor enfeksiyonlarda önemli bir avantaj sağlar.

(Sema Yüksel Güngörmez)