Gıda Fiyatlarında Son Durum: Tüketiciyi Neler Bekliyor?

Son yapılan araştırmalara göre Türkiye'de gıda fiyatlarında yıllık bazda kaydedilen artış oranı, diğer harcama kalemlerine göre daha yüksek seviyede seyrediyor. Özellikle tahıl ürünleri, süt ve süt mamulleri, sebze-meyve gibi temel tüketim kalemleri üzerinde yoğunlaşan fiyat artışları dikkat çekiyor. Uzmanlar, bu durumun küresel ölçekte artan enerji maliyetleri, lojistik sorunlar ve döviz kurundaki dalgalanmalardan kaynaklandığını belirtiyor.

Dünya genelinde yaşanan tarım ürünlerinde arz-talep dengesizliği de fiyat artışlarının bir diğer önemli nedeni olarak öne çıkıyor. Pandemi sonrası üretimde yaşanan toparlanma süreci beklenen hızda ilerleyemezken, iklim krizine bağlı olarak birçok bölgede düşük rekolteler kaydedildi. Aynı zamanda, uluslararası piyasalarda tarım ürünleri fiyatlarının spekülatif etkilerle yükselmesi, ithalat bağımlılığı olan ülkelerde maliyetlerin daha da artmasına sebep oluyor.

Türkiye özelinde bakıldığında ise üreticinin artan girdi maliyetlerinden dert yandığı görülüyor. Gübre, mazot, tohum ve yem fiyatlarında yaşanan yüksek oranlı artışlar, çiftçilerin üretim kapasitelerini düşürmesine neden olmuş durumda. Bunun yanı sıra, taşımacılık maliyetlerinin fiyatlandırmada ciddi bir etkisi olduğu vurgulanıyor. Zincir marketlerde ve pazar yerlerinde görülen fiyat uçurumları ise tüketicinin alım gücünü olumsuz etkiliyor.

Uzmanlar, bu tablo karşısında tüketicilerin daha temkinli olmaları gerektiği konusunda uyarıyor. Fiyat artışlarının kısa vadede düşüş göstermesi beklenmiyor; aksine kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte enerji ve ısınma giderlerinin de gündeme eklenmesiyle hane bütçelerinde zorlukların artacağı tahmin ediliyor. Tüketicilere yerel ve mevsimsel ürünlere yönelmeleri, toplu alımlar yerine ihtiyaç doğrultusunda alışveriş yapmaları ve fiyat karşılaştırması yapmaları öneriliyor.

Gıda fiyatlarının dengelenebilmesi için uzmanlar hem hükümete hem sektöre büyük sorumluluk düştüğüne dikkat çekiyor. Kısa vadede alınabilecek tedbirler arasında tarımsal desteklerin artırılması ve KDV oranlarında indirim yapılması bulunuyor. Uzun vadede ise üretim sürecinin sürdürülebilir hale getirilmesi, kooperatifçilik sisteminin yaygınlaştırılması ve dijital tarım politikalarının uygulanması gibi öneriler dile getiriliyor.

(Fatma Hatun Altıkardeş)