İklim değişikliği gıda fiyatlarını etkiliyor

İklim değişikliği, tarım üretimini doğrudan etkileyen bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Dünya Bankası'nın yayınladığı rapora göre, sıcaklık artışları ve yağış düzenlerindeki değişiklikler, mahsul verimliliğini olumsuz yönde etkiliyor. Özellikle Asya ve Afrika gibi tropikal bölgelerde, bu durum gıda güvenliğini ciddi şekilde tehdit ediyor.

2024 yılına dair yapılan araştırmalar, küresel ısınmanın etkisiyle dünya genelinde buğday, mısır ve pirinç gibi temel gıda ürünlerinin üretiminde ila %20 arasında bir düşüş yaşanabileceğini öngörüyor. Bu düşüş, gıda arzında azalmaya yol açarak fiyatların hızla yükselmesine neden oluyor.

   Son yıllarda, aşırı hava olaylarının sıklığında önemli bir artış gözlemleniyor. Kuraklıklar, sel baskınları, sıcak hava dalgaları ve kasırgalar, tarım alanlarını tahrip ederek üretim kayıplarına neden oluyor. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından yapılan bir araştırma, 2023 yılında yaşanan ekstrem hava olaylarının, ABD'deki tarımsal üretimi oranında azalttığını ortaya koyuyor.

Benzer şekilde, Avrupa'da yaşanan şiddetli kuraklıklar, tarımsal üretimi büyük ölçüde etkiledi ve bu durum özellikle buğday ve mısır gibi ürünlerin fiyatlarında %30'a varan artışlara neden oldu. Ekstrem hava koşullarının artması, gıda üretiminde öngörülemeyen dalgalanmalara ve dolayısıyla gıda fiyatlarında istikrarsızlığa yol açıyor.

Türkiye, iklim değişikliğinden etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, 2023 yılı boyunca yaşanan aşırı kuraklık, özellikle buğday ve arpa üretiminde ciddi düşüşlere neden oldu. Bu durum, Türkiye'deki un ve ekmek fiyatlarının hızla artmasına yol açtı. Ayrıca, Akdeniz Bölgesi'nde artan sıcaklıklar, zeytin, turunçgil ve üzüm gibi ürünlerin üretiminde ’e varan bir azalmaya sebep oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerinden hazırlanan derlemeye göre, 2024 yılı itibarıyla gıda fiyatlarında genel olarak %20'lik bir artış yaşandı. Bu artışın büyük bir kısmı, iklim değişikliğinin neden olduğu üretim düşüşlerinden kaynaklanıyor. Türkiye’de yaşanan bu fiyat artışları, düşük gelirli haneleri daha fazla etkiliyor ve gıda enflasyonu, hane halkı bütçesi üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor.

İklim değişikliği, yalnızca mevcut gıda fiyatlarını değil, gelecekteki gıda güvenliğini de tehdit ediyor. Araştırmalar, iklim değişikliğinin etkilerinin önümüzdeki on yıllarda daha da şiddetleneceğini ve bu durumun gıda fiyatlarında daha büyük dalgalanmalara yol açacağını öngörüyor. 2050 yılına kadar, dünya nüfusunun artan gıda talebini karşılamak için tarımsal üretimin %50 oranında artırılması gerektiği tahmin ediliyor. Ancak iklim değişikliğinin mevcut hızı, bu hedefin gerçekleştirilmesini zorlaştırıyor.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. 

(Fatma Hatun Altıkardeş)