İntiharlar her yıl 108 milyon kişiyi etkiliyor

WHO'nun verilerine göre, dünya genelinde intihar, 15-29 yaş arası bireyler arasında önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Yine aynı verilere göre, her 40 saniyede bir kişi intihar ediyor, bu da yılda yaklaşık 700 bin intihara karşılık geliyor. Ancak bu ölümlerin çok ötesinde, her intihar girişimi, bireylerin aileleri, arkadaşları ve toplum üzerinde uzun süreli etkiler bırakıyor. İntihar girişiminde bulunanların sayısı, ölümle sonuçlanan vakaların yaklaşık 20 katı olarak tahmin ediliyor. Bu da her yıl milyonlarca insanın bu trajik olayla yüz yüze kaldığını gösteriyor.

2022 yılında yapılan bir araştırmada, intiharların en çok düşük ve orta gelirli ülkelerde görüldüğü, küresel intihar vakalarının yüzde 77’sinin bu bölgelerde gerçekleştiği belirtilmiştir. Sosyoekonomik sıkıntılar, işsizlik, yoksulluk, sosyal dışlanma ve ruh sağlığı hizmetlerine erişim eksikliği, intihar riskini artıran temel faktörler arasında yer almaktadır.

İntiharların arkasındaki nedenler karmaşık ve çok boyutludur. Psikolojik bozukluklar, özellikle depresyon, bipolar bozukluk ve anksiyete, intihar vakalarının büyük bir kısmında temel faktörler arasında yer almaktadır. Yapılan bir meta-analiz, intihar eden bireylerin yüzde 90'ının yaşamları boyunca en az bir ruh sağlığı bozukluğu yaşadığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, ruh sağlığı bozukluğu yaşayan her bireyin intihar girişiminde bulunmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

Depresyon ve psikolojik travmalar, intiharın en yaygın nedenlerinden bazılarıdır. WHO'nun raporuna göre, kronik stres, yalnızlık, madde bağımlılığı, cinsel istismar gibi travmatik deneyimler intihar riskini artırmaktadır. Ayrıca, sosyal medyanın da özellikle gençler arasında intihar riskini artırabileceğine dair kanıtlar mevcuttur. Siber zorbalık, sosyal medya bağımlılığı ve dijital ortamda yaşanan baskı, gençlerde psikolojik sorunların şiddetlenmesine neden olabilir.

Bir başka önemli faktör ise stigmadır. Ruh sağlığı sorunları hakkında konuşmanın bazı toplumlarda hala tabu olması, bireylerin yardım arayışına girmesini zorlaştırır. Bu da özellikle yardım almayan bireylerin intihar riskini artırabilir. 2021'de yapılan bir çalışmada, intihar düşüncesi olan bireylerin yüzde 60'ının profesyonel yardım almadığı tespit edilmiştir.

   ABD'de yapılan geniş çaplı bir araştırma, 2010 ve 2020 yılları arasında intihar oranlarının yüzde 30 oranında arttığını göstermiştir. Özellikle gençler ve orta yaş grupları arasında bu artış daha belirgindir. Araştırmacılar, bu artışın temel nedenlerinden birinin ekonomik ve sosyal belirsizlikler olduğunu belirtmektedir. 2008 finansal krizinin ardından, özellikle gelişmiş ülkelerde artan işsizlik oranları ve ekonomik baskılar, intihar oranlarını yükseltmiştir.

Türkiye’de yapılan bir çalışmada ise, son 10 yılda intihar oranlarının artış gösterdiği, özellikle genç nüfus arasında bu oranın endişe verici boyutlara ulaştığı tespit edilmiştir. 2019 TÜİK verilerine göre, Türkiye'de yılda yaklaşık 3 bin kişi intihar nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Bu intiharların arkasında ekonomik zorluklar, işsizlik, eğitim sistemindeki sorunlar ve gençler arasında artan gelecek kaygısının yattığı belirtilmektedir.

(Dilvin Altıkardeş)