Kiralar neden hâlâ düşmüyor?

Yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye genelindeki ortalama kira fiyatları son iki yılda yüzde 60’ın üzerinde artış gösterdi. Bu durum, özellikle pandemi süreci sonrası değişen yaşam koşulları ve ekonomik dalgalanmalarla ilişkilendiriliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de kira artışlarının hız kesmediğini, gelinen noktada kiracıların ekonomik olarak büyük zorluklar yaşadığını ortaya koyuyor.

Gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren uzmanlara göre bu artışın başlıca sebeplerinden biri, arz-talep dengesizliği. İnşaat maliyetlerindeki hızlı yükseliş nedeniyle yeni konut projelerinin yavaşlaması, piyasada mevcut kiralık konut sayısının ihtiyacı karşılamamasına yol açtı. Öte yandan nüfus artışı ve değişen demografik yapı da kira fiyatlarının yukarı yönlü seyretmesinde etkili oldu.

Uzmanlar, artan kira fiyatlarının bir diğer önemli nedeninin yüksek enflasyon olduğunu belirtiyor. İnşaat sektöründeki hammadde fiyatlarının döviz kurlarına bağlı olarak yükselmesi, inşaat maliyetlerini artırarak direkt olarak kiralara yansıdı. Aynı zamanda, enflasyonun bireylerin satın alma gücünü düşürmesi de kiracılar için ekonomik sıkıntıları derinleştiriyor. 

Bunların yanı sıra, büyükşehirlerde merkez bölgelerdeki sınırlı yerleşim alanları ve yoğun talep, bölgesel kira farklarını körüklüyor. Özellikle üniversite bölgeleri ve iş merkezlerine yakın lokasyonlarda kira bedellerinin daha yüksek olduğu gözleniyor.

Kira fiyatlarındaki artış karşısında hükümet yetkilileri ve yerel yönetimler de bazı önlemler almaya çalışıyor. Ancak uzmanlar, bugüne dek atılan adımların sorunu çözüme kavuşturmakta yetersiz kaldığı konusunda hemfikir. Kentsel dönüşüm projelerindeki yavaş ilerleme ve kırsal kesimlerden şehir merkezlerine yönelik yoğun göç politikalarının eksiklikleri dile getiriliyor. Bunun yanı sıra uzayan hukuki süreçler nedeniyle ev sahipleri ve kiracılar arasındaki anlaşmazlıklar da çözümü geciktiriyor. 

Uzmanlar, mevcut krizden çıkışın ancak uzun vadeli ve bütüncül bir yaklaşım ile mümkün olduğunu düşünüyor. Öncelikli olarak yeni konut arzının artırılması gerektiğine işaret eden uzmanlar, devlet destekli uygun maliyetli konut projelerinin önemine de dikkat çekiyor. Bunun yanı sıra, kiracıların haklarını koruyacak düzenlemelerin güçlendirilmesi ve ev sahiplerinin teşvik edilmesi gerektiği belirtiliyor. Ekonomik istikrarın sağlanması ve enflasyonun kontrol altına alınması da çözüm yolları arasında öne çıkıyor.

(Fatma Hatun Altıkardeş)