Küresel Ekonomide Yeni Düzen

Uzmanların belirttiğine göre, kripto para birimlerinin en büyük avantajı, merkezi otoritelerden bağımsız bir finansal ekosistem sunmaları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden Dr. Ayşe Kılıç, yaptığı bir araştırmada, kripto paraların küresel finansal sistemlere nasıl entegre olduğunu inceleyerek çarpıcı sonuçlara ulaştı. Araştırmaya göre, 2022-2023 yılları arasında kripto para kullanım oranı dünya genelinde %150'den fazla arttı. Bunun önemli bir kısmını genç nüfus oluştururken gelişmekte olan ülkelerde de ciddi bir artış yaşandı. Bunun temel sebebi ise kripto paraların hızlı, düşük maliyetli transfer hizmeti sunması ve geleneksel bankacılık sistemine erişimi olmayan bireyler için alternatif bir çözüm yaratması olarak görülüyor.

Merkeziyetsizlik ise bu sürecin adeta temel taşını oluşturuyor. Blockchain teknolojisi sayesinde herhangi bir otoriteye ihtiyaç duyulmadan işlem yapılabilmesi, piyasalarda daha demokratik bir yapı oluşturuyor. Ancak bu durum beraberinde çeşitli riskleri de getiriyor. Türkiye Merkez Bankası'nın yayınladığı son raporda, merkeziyetsiz yapının düzenleme eksikliklerinden dolayı kara para aklama ve dolandırıcılık faaliyetlerini artırabileceği vurgulanıyor. Öte yandan, dünyanın önde gelen regülasyon kurumları, bu durumu kontrol altına almak için yeni düzenlemeler hazırlığında.

Ekonomik değişimler yalnızca parasal sistemlerle sınırlı değil. Merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları da yükselişe geçmiş durumda. Uzmanlar, DeFi'nin geleneksel finansın yerini alabilecek potansiyele sahip olduğunu düşünüyor. Ancak bu sistemlerin henüz tam anlamıyla olgunlaşmadığını ve çeşitli teknik açıklar barındırdığını ifade ediyorlar. Bu noktada fırsatlarla birlikte risklerin de doğru analiz edilmesi gerektiği dikkat çekiyor.

(Özkan Güngörmez)