Lojistik maliyetlerdeki artış ihracatçıya ek yük getiriyor

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üreticileri Derneği'nin (UTİKAD) yaptığı araştırmaya göre, lojistik maliyetlerdeki artışın birkaç ana faktörü bulunuyor. İlk sırada gelen nedenlerden biri, dünya genelindeki konteyner krizleri. Özellikle 2020 itibarıyla pandemi kaynaklı taşımacılık aksaklıkları, konteyner taşımacılığında fiyatların anormal düzeyde yükselmesine yol açtı. Araştırma, 2019'daki bir konteyner başına 2.000 dolar olan taşıma maliyetinin, 2022'de 10.000 doları dahi aştığını ortaya koyuyor.

Buna ek olarak, yakıt fiyatlarındaki küresel dalgalanmalar da ciddi bir maliyet yükü oluşturuyor. Fosil yakıtlara bağımlılığın yüksek olduğu lojistik sektöründe petrol fiyatlarındaki her dalgalanma, navlun fiyatlarına doğrudan yansıyor. UTİKAD verilerine göre, lojistik maliyetlerin yaklaşık %30 ila %40’ını akaryakıt giderleri oluşturuyor.

Bir diğer problem ise iş gücü yetersizliği. Dünyanın birçok ülkesinde pandeminin ardından taşımacılık sektöründeki çalışan sayısında düşüş yaşandı. Özellikle deneyimli tır şoförlerinin eksikliği, sevkiyat sürelerini uzattığı gibi maliyet artışına da neden oluyor.

Lojistik maliyetlerdeki bu artış, doğrudan ihracatçıların kâr marjlarını daraltıyor. Türkiye’de yapılan bir saha araştırması, birçok ihracatçının bu süreçte maliyet artışını ürün fiyatlarına yansıtmak zorunda kaldığını gösteriyor. Ancak bu durum, Türk ürünlerinin rekabet avantajını kaybetmesine yol açıyor. Avrupa veya Asya pazarlarında daha uygun fiyatlı rakiplerle mücadele etmek giderek zorlaşıyor.

Özellikle KOBİ'ler için bu durum daha büyük riskler yaratıyor. İhracat hacmi düşük olan işletmeler, artan lojistik maliyetlerin yükünü daha fazla hissediyor ve finansal sürdürülebilirlik açısından kırılgan hale geliyor. Büyük işletmeler ise sorunu farklı dağıtım ağları oluşturarak çözmeye çalışsalar da bu yöntem her zaman etkili olamıyor.

(Fatma Hatun Altıkardeş)