Tembellik demans riskini artırıyor

Demans, beyin fonksiyonlarının zayıflaması sonucu, bireylerin günlük yaşamlarını sürdürebilmesi için gereken zihinsel yeteneklerinde kayıplar yaşadığı bir hastalıktır. Alzheimer hastalığı, demansın en yaygın şekli olup, hafıza kaybı, dil becerileri, karar verme yeteneği ve motor becerilerde bozulmalarla kendini gösterir. Demansın başlıca nedenleri arasında genetik faktörler, yaş, çevresel etmenler ve yaşam tarzı alışkanlıkları bulunur. Son yıllarda yapılan araştırmalar, fiziksel hareketsizlik ve tembelliğin demans riskini artıran önemli faktörlerden biri olduğunu göstermektedir.

   Fiziksel aktivitenin beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkileri, bilim dünyasında geniş bir kabul görmüştür. Düzenli egzersiz yapmak, beynin sinir hücreleri arasında iletişimi artırarak, nörotransmitterlerin (kimyasal iletici maddeler) dengesini sağlar. Egzersiz, beyin hücrelerinin yeniden yapılandırılmasına ve yeni sinapsların oluşmasına yardımcı olur, bu da beyin fonksiyonlarını güçlendirir.

Yapılan bir çalışmaya göre, düzenli fiziksel aktivite, beyin hacmini koruyarak yaşlanmaya bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir. Aerobik egzersizler, özellikle kan akışını artırarak beyin hücrelerinin oksijen ve besin desteğini almasını sağlar. Ayrıca, fiziksel aktivite stres hormonlarını azaltır ve depresyon, anksiyete gibi zihinsel sağlık sorunlarına karşı koruyucu bir etki gösterir. Bu faktörler, demans riskinin azaltılmasında büyük bir rol oynar.

Birçok araştırma, hareketsiz bir yaşam tarzının demans riskini artırdığına dair güçlü bulgular sunmaktadır. Fiziksel olarak aktif olmayan bireylerde, beyin fonksiyonlarındaki bozulmaların daha erken başladığı ve demans gelişme riskinin arttığı gözlemlenmiştir. Uzun süre hareketsiz kalan kişilerde, beyin hücrelerinin yeterince beslenmemesi ve oksijen alımının azalmaması gibi olumsuz durumlar ortaya çıkabilir. Bu da, demans gibi nörolojik hastalıkların gelişmesine zemin hazırlar.

Bir çalışma, egzersiz yapmayan bireylerin, düzenli olarak egzersiz yapanlara göre demans gelişme olasılıklarının 2 kat daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Hareketsiz yaşam tarzı, ayrıca hipertansiyon, diyabet, obezite gibi hastalıkları da tetikleyerek, demans riskini dolaylı olarak artırmaktadır. Obezite, beyin üzerinde zararlı etkiler yaparak, kognitif bozulmalara yol açabilir.

   Yaşlanma sürecinde, fiziksel aktiviteyi artırmak, yalnızca fiziksel sağlık için değil, zihinsel sağlık için de kritik bir öneme sahiptir. Düzenli egzersiz, beyin fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olur ve yaşlanmaya bağlı bilişsel gerilemeyi geciktirir. Yaşlı bireylerin her gün yürüyüş yapması, basit egzersizler ve hafif aerobik aktivitelerle beyin sağlığını desteklemeleri, demans riskini azaltabilir.

Fiziksel aktivite, aynı zamanda sosyal etkileşimi artırarak yalnızlık ve depresyon gibi zihinsel sağlık sorunlarının da önüne geçebilir. Yaşlı bireylerin arkadaşlarıyla spor yapmaları, gruplar halinde egzersiz yapmaları, hem bedensel hem de zihinsel sağlık açısından faydalıdır.

(Dilvin Altıkardeş)