Tüberküloz, bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümlerde ikinci sırada

Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin neden olduğu, genellikle akciğerleri etkileyen ancak vücudun diğer organlarına da yayılabilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Tüberküloz, hava yoluyla yayılır ve enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması yoluyla başkalarına bulaşabilir. Hastalık, erken teşhis ve doğru tedavi ile tamamen iyileştirilebilen bir hastalık olmasına rağmen, zamanında müdahale edilmemesi durumunda ölümcül olabilmektedir.

   Tüberküloz, HIV/AIDS'in ardından bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümlerde ikinci sırada yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, tüberküloz dünya genelinde her yıl milyonlarca yeni vakaya neden oluyor. 2023 yılı itibarıyla, dünya genelinde 10 milyonun üzerinde tüberküloz vakası kaydedildi. Bu hastalığın en fazla görüldüğü bölgeler ise Güneydoğu Asya, Afrika ve Doğu Avrupa gibi düşük ve orta gelirli ülkelerdir.

Tüberküloz, erken teşhisle başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bir hastalık olmasına rağmen, dünya çapında hala önemli bir sağlık sorunu olarak varlığını sürdürüyor. DSÖ, 2024 raporunda tüberkülozun tedavisindeki zorlukları vurguladı. Tedavi sürecinde hastaların ilaçlara direnç geliştirmesi, tedavi sürelerinin uzamasına ve hastalığın daha ölümcül bir hal almasına yol açabiliyor.

Tüberkülozun tedavisindeki en büyük zorluklardan biri, hastalığın ilaçlara karşı gelişen direnç durumudur. Dünya genelinde ilaca dirençli tüberküloz vakaları artmaktadır. Bu tür vakalar, tedavi sürecini daha karmaşık ve uzun hale getirirken, tedavi edilemeyen vakaların ölüm oranları da artmaktadır. Dirençli tüberküloz, özellikle Afrika ve Asya'nın bazı bölgelerinde daha yaygın görülmektedir.

Tüberküloz tedavisi üzerine çalışan bir uzman, “İlaç direnci, bu hastalığın önlenmesini ve tedavi edilmesini daha da zorlaştırıyor. Bu nedenle doğru tedavi yöntemleri ve ilaçların kullanılmasını sağlamak, sağlık sisteminin başarısı için çok önemlidir,” diyerek bu duruma dikkat çekti.

   Türkiye, tüberkülozla mücadelede önemli adımlar atmış olsa da hastalık hala belirli bölgelerde endemik bir hal alabilmektedir. Sağlık Bakanlığı, 2023 yılı verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 10.000 tüberküloz vakasının tedaviye alındığını açıkladı. Bu sayede hastalığın yayılma oranında belirli bir azalma gözlense de, tedavi sürecindeki eksiklikler ve ilaçlara karşı gelişen direnç hala büyük bir sorun teşkil etmektedir.

Sağlık Bakanlığı yetkilileri, "Tüberküloz ile mücadelede hastaların ilaç tedavilerine sadık kalması, izleme süreçlerinin etkin bir şekilde yapılması ve halk arasında farkındalık çalışmalarının artırılması kritik öneme sahiptir," şeklinde açıklamada bulundu.

Son yıllarda tüberkülozla mücadelede yeni tedavi yöntemleri ve aşılar geliştirilse de, bu tedavilerin dünya çapında yaygınlaşması zaman alacaktır. Dünya Sağlık Örgütü, ülkelerin sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi, tüberküloz hastalığının tanı ve tedavi süreçlerinin iyileştirilmesi ve ilaç direncinin önlenmesi için küresel bir mücadele başlattı. Ayrıca, enfeksiyonun yayılmasını engellemek için toplumda daha fazla farkındalık oluşturulması gerektiği vurgulanmaktadır.

(Fatma Hatun Altıkardeş)