Tüm bağımlılıkların temelinde dopamin yatıyor!

Dopamin, beynimizin ödül sistemiyle doğrudan ilişkilidir. Örneğin lezzetli bir yemek yediğinizde, keyifli bir aktivite gerçekleştirdiğinizde veya uzun zamandır beklediğiniz bir hediye aldığınızda dopamin seviyesi artar. Bu kimyasal artış, beynimizde tatmin ve mutluluk hissi yaratır. Ancak işler burada karmaşıklaşmaya başlar. Dopamin yalnızca anlık mutluluğu temsil etmekle kalmaz; aynı zamanda bu tür deneyimleri tekrar yaşama dürtüsünü de tetikler. İşte bağımlılığın temeli tam olarak bu noktada oluşur.  

Bilim insanlarının yaptığı son araştırmalar, bağımlılık davranışları sergileyen bireylerin beynindeki dopamin sisteminin hassas bir dengeye sahip olmadığını ortaya koymuştur. Örneğin, kronik olarak sigara veya alkol kullanan bireylerde dopamin reseptörlerinde azalmalar kayıt altına alınmıştır. Bu durum, kişinin aynı haz duygusunu tekrar yakalamak için daha fazla uyarana ihtiyaç duymasına neden oluyor. Bir başka deyişle, beynimiz bağımlılık oluşturan davranışlara maruz kaldıkça bu nörotransmitterin sistemine karşı duyarsızlaşmaya başlayabilir.  

Teknolojik bağımlılıklar da dopamin bağlamında oldukça dikkat çekicidir. Sosyal medyada bir gönderiye gelen beğeniler, oyun oynarken kazanılan bir başarı ya da sürekli gelen bildirimler, hepsi kısa süreli dopamin patlamaları oluşturur. Ancak bu patlamalar, uzun vadede beynin kimyasal yapısını etkileyerek kullanıcıda daha fazla vakit geçirme dürtüsüne yol açar.  

 Bilimsel araştırmalar, düzenli spor aktiviteleri ve sağlıklı sosyal etkileşimlerin dopamin sistemini dengede tutmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca bilinçli farkındalık egzersizleriyle kişinin kendini dışsal ödüllerden ziyade içsel motivasyonlarla tatmin etmesi sağlanabilir.  

(Dilvin Altıkardeş)