Türk dönerinin bu yıl AB tescili alması bekleniyor

  Döner, geleneksel Türk mutfağının en bilinen yemeklerinden biridir. Etin özel bir yöntemle dikey olarak pişirilmesiyle hazırlanan döner, özellikle 20. yüzyılın ortalarından itibaren dünya çapında popülerlik kazanmıştır. Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde farklı pişirme teknikleri ve baharatlarla hazırlanan döner, yurt dışında da Türk restoranlarının en çok tercih edilen menü öğelerinden biri olmuştur.

Dönerin Avrupa’daki ilk yayılmaya başlaması, 1970’li yıllarda Almanya’ya göç eden Türk işçilerinin yerleşmesiyle mümkün olmuştur. Bugün, döner, Almanya başta olmak üzere pek çok Avrupa ülkesinde sevilerek tüketilen bir yemek haline gelmiştir. Ancak, dönerin Türkiye menşeli bir yemek olduğu, uzun yıllardır uluslararası düzeyde pek çok tartışmaya neden olmuştur. Son yıllarda, dönerin Türkiye’ye ait geleneksel bir yemek olarak AB tarafından tescillenmesi, bu tartışmaları sona erdirecek bir adım olarak görülüyor.

   Coğrafi işaret, belirli bir ürünün coğrafi bir bölgeyle bağlantılı olduğunu ve o bölgedeki geleneksel üretim yöntemlerine dayandığını gösteren bir işarettir. Bu tescil, ürünün kalitesinin, ününün ve kökeninin korunmasını sağlar. AB, bu tür tescilleri, bölgesel ürünlerin kültürel mirasının korunması amacıyla uygulamaktadır. Coğrafi işaret tescili alan bir ürün, sadece o bölgede üretilen ve belirli geleneklere dayanan özelliklere sahip olan ürünleri kapsar.

Türk dönerinin AB tescili alması, dönerin sadece Türkiye’de üretilen bir yemek olarak değil, aynı zamanda geleneksel bir Türk mutfağı ürünü olarak korunmasını sağlayacak. Bu tescil, dönerin kalitesinin ve hazırlanış şeklinin standartlarını belirleyecek ve yalnızca belirli bölgelerde yapılan dönerlerin “Türk döneri” olarak adlandırılmasına izin verilecek.

Türk dönerinin AB tescili için başvurusu 2023 yılında yapılmış ve başvuru süreci hızla ilerlemiştir. 2025 yılı içerisinde, AB Komisyonu tarafından dönerin coğrafi işaret tescilinin verilmesi bekleniyor. Tescil süreci, yerli üreticilerin dönerin geleneksel yapısının korunmasını sağlamak amacıyla belirli üretim yöntemlerine uymalarını gerektirecek. Bu süreç, dönerin sadece Türkiye'de üretilen geleneksel bir lezzet olarak kalmasını sağlamak için tasarlanmış bir mekanizma olacaktır.

Türk dönerinin AB tescili, hem Türk gıda sektörüne hem de ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayabilir. Tescil, dönerin yurt dışında daha fazla tanıtılmasına ve ihracatının artmasına olanak tanıyacak. Özellikle Avrupa ülkelerinde yaşayan Türk nüfusunun artması, dönerin daha geniş bir pazara ulaşmasını sağlayacak.

Dönerin tescillenmesiyle birlikte, dönerin üretimindeki kalite standartları da yükselecek. Dönerin üretiminde kullanılan etlerin kalitesi, pişirme yöntemleri ve baharatlar gibi unsurlar, tescil ile birlikte daha sıkı kurallara bağlanacak. Bu, dönerin güvenli ve kaliteli bir şekilde üretilmesini sağlayacak ve dönerin uluslararası pazarda daha prestijli bir konumda olmasına yardımcı olacak.

Türk dönerinin AB tescili, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel mirasının korunmasına ve dünyaya tanıtılmasına katkı sağlayacak. Döner, Türk mutfağının en bilinen ve en sevilen yemeklerinden biri olarak, Türkiye'nin gastronomik mirasını uluslararası düzeyde temsil edecek. Turistik açıdan da, Türk döneri, Türkiye'yi ziyaret eden yabancı turistler için önemli bir deneyim haline gelebilir.

(Özkan Güngörmez)