Türkiye, son yıllarda ekonomik göstergelerde kaydedilen inişli çıkışlı bir seyirle birlikte, “orta gelir tuzağı” olarak adlandırılan yapısal bir sorunla daha fazla karşı karşıya kalıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) gibi kuruluşlar tarafından yayımlanan raporlar, bu durumun ülkenin uzun vadeli büyüme perspektifini olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Haber Giriş Tarihi: 09.10.2025 15:37
Haber Güncellenme Tarihi: 09.10.2025 15:38
Kaynak:
Özkan GÜNGÖRMEZ
Orta gelir tuzağı, genellikle kişi başına düşen milli gelirin belirli bir seviyeye ulaştıktan sonra daha hızlı bir büyümenin engellendiği ve ekonominin yüksek gelir düzeylerine çıkmakta zorlandığı bir durumu tanımlıyor. Dünya Bankası verilerine göre, 2022 itibarıyla Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir yaklaşık 10.600 dolar seviyesinde bulunuyor ve bu rakam, orta gelirli ülkeler arasında kabul edilen yelpazede sabitlenmiş durumda.
Yayımlanan bir araştırma, bu duruma neden olan temel faktörleri üç ana grupta ele alıyor: düşük verimlilik artışı, katma değeri düşük üretim yapısı ve nitelikli insan kaynağında yaşanan zorluklar. Uzmanlar, özellikle sanayi sektöründe teknoloji odaklı bir dönüşüm gerçekleştirilmeden Türkiye’nin ekonomik anlamda sıçrama yapmasının zor olduğunu vurguluyor.
Yatırımlara dair veriler de durumun ciddiyetini ortaya koyuyor. Verilere göre, yabancı doğrudan yatırımlar son beş yılda istikrarlı bir şekilde azalırken, en çok yatırım çeken sektörlerin genellikle enerji ve inşaat gibi kısa vadeli geri dönüş sunan alanlar olduğu dikkat çekiyor. Uzmanlar, kalıcı kalkınma için araştırma geliştirme (AR-GE) yatırımlarının artırılmasına ve teknolojiye bağımlı sektörlerde profesyonel altyapının güçlendirilmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor. Ancak bunun yanı sıra, siyasi belirsizlikler ve ekonomik dalgalanmalar çoğu yatırımcıyı beklemede tutuyor.
Eğitim ve istihdam uyumundaki problemler de bu durumun önemli tetikleyicileri arasında gösteriliyor. TÜİK verileri, mevcut eğitim sisteminden mezun olan bireylerin önemli bir kısmının istihdam piyasasının taleplerine uygun becerilerden yoksun olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranının %27 seviyesinde olması dikkat çekici. Ekonomistler, istihdam piyasasının gereksinimlerine uygun bir eğitim politikası geliştirilmedikçe orta gelir tuzağından çıkılmasının mümkün olmadığını savunuyor.
Geçtiğimiz yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Orta Vadeli Program (OVP), orta gelir tuzağını aşmak için bazı hedefler içeriyor. Programda özellikle ihracatın yapısal olarak artırılması ve yenilikçi üretim modellerinin teşviki ön plana çıkarılmakta. Ancak birçok uzman, bu hedeflerin uygulanmasında kararlılıkla hareket edilmesi gerektiğini düşünüyor. Ek olarak şeffaf bir ekonomi yönetimi ve sürdürülebilir büyüme odaklı reformların gecikmeden hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
Türkiye’de Orta Gelir Tuzağı Derinleşiyor
Türkiye, son yıllarda ekonomik göstergelerde kaydedilen inişli çıkışlı bir seyirle birlikte, “orta gelir tuzağı” olarak adlandırılan yapısal bir sorunla daha fazla karşı karşıya kalıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) gibi kuruluşlar tarafından yayımlanan raporlar, bu durumun ülkenin uzun vadeli büyüme perspektifini olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Orta gelir tuzağı, genellikle kişi başına düşen milli gelirin belirli bir seviyeye ulaştıktan sonra daha hızlı bir büyümenin engellendiği ve ekonominin yüksek gelir düzeylerine çıkmakta zorlandığı bir durumu tanımlıyor. Dünya Bankası verilerine göre, 2022 itibarıyla Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir yaklaşık 10.600 dolar seviyesinde bulunuyor ve bu rakam, orta gelirli ülkeler arasında kabul edilen yelpazede sabitlenmiş durumda.
Yayımlanan bir araştırma, bu duruma neden olan temel faktörleri üç ana grupta ele alıyor: düşük verimlilik artışı, katma değeri düşük üretim yapısı ve nitelikli insan kaynağında yaşanan zorluklar. Uzmanlar, özellikle sanayi sektöründe teknoloji odaklı bir dönüşüm gerçekleştirilmeden Türkiye’nin ekonomik anlamda sıçrama yapmasının zor olduğunu vurguluyor.
Yatırımlara dair veriler de durumun ciddiyetini ortaya koyuyor. Verilere göre, yabancı doğrudan yatırımlar son beş yılda istikrarlı bir şekilde azalırken, en çok yatırım çeken sektörlerin genellikle enerji ve inşaat gibi kısa vadeli geri dönüş sunan alanlar olduğu dikkat çekiyor. Uzmanlar, kalıcı kalkınma için araştırma geliştirme (AR-GE) yatırımlarının artırılmasına ve teknolojiye bağımlı sektörlerde profesyonel altyapının güçlendirilmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor. Ancak bunun yanı sıra, siyasi belirsizlikler ve ekonomik dalgalanmalar çoğu yatırımcıyı beklemede tutuyor.
Eğitim ve istihdam uyumundaki problemler de bu durumun önemli tetikleyicileri arasında gösteriliyor. TÜİK verileri, mevcut eğitim sisteminden mezun olan bireylerin önemli bir kısmının istihdam piyasasının taleplerine uygun becerilerden yoksun olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranının %27 seviyesinde olması dikkat çekici. Ekonomistler, istihdam piyasasının gereksinimlerine uygun bir eğitim politikası geliştirilmedikçe orta gelir tuzağından çıkılmasının mümkün olmadığını savunuyor.
Geçtiğimiz yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Orta Vadeli Program (OVP), orta gelir tuzağını aşmak için bazı hedefler içeriyor. Programda özellikle ihracatın yapısal olarak artırılması ve yenilikçi üretim modellerinin teşviki ön plana çıkarılmakta. Ancak birçok uzman, bu hedeflerin uygulanmasında kararlılıkla hareket edilmesi gerektiğini düşünüyor. Ek olarak şeffaf bir ekonomi yönetimi ve sürdürülebilir büyüme odaklı reformların gecikmeden hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
(Özkan Güngörmez)
Kaynak: Özkan GÜNGÖRMEZ
En Çok Okunan Haberler