Türkiye’de unutulan yerel ağızlar belgeselleşiyor

Bu önemli dil varlığını koruma amacıyla bir grup akademisyen, dilbilimci ve belgeselci ortak bir projeye imza atıyor. Proje kapsamında Türkiye genelindeki çeşitli bölgeleri ziyaret eden araştırmacılar, halkla birebir görüşmeler yaparak kayıtlar alıyor, yerel ağızların yaygın kullanımındaki son durumu analiz ediyor. Toplanan verilerle hem görsel hem işitsel bir belgesel oluşturulacak ve bu belgesel aracılığıyla, dil çeşitliliğinin korunmasına ilişkin farkındalık artırılmaya çalışılacak.

Araştırmacılar, yaptıkları çalışmanın önemine dikkat çekerek şu ifadelerde bulundu: "Yerel ağızlar sadece dil bilgisi açısından değil, aynı zamanda bölgesel kültürün yaşatılması adına büyük bir öneme sahiptir. Araştırmalarımız sırasında gördük ki pek çok ağız terk edilme noktasında. Bu proje ile hem akademik alanda önemli bir bilgi kaynağı oluşturmayı hem de bu dil mirasını gelecek nesillere aktarmayı hedefliyoruz."

Projenin saha çalışmaları sırasında, Karadeniz’den Doğu Anadolu’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada zengin bir dil çeşitliliğine tanıklık edildi. Örneğin, Trabzon’un köylerinde konuşulan bir ağızda sadece o yöreye özgü balıkçılık terimlerine rastlanırken; Şanlıurfa’da yerel ağızların taşımış olduğu eski Arapça etkiler dikkat çekti. Bu detaylar, yerel ağızların bulunduğu toprakların tarihine ve sosyokültürel yapısına dair ilginç ipuçları sağlayıyor.

Proje yöneticileri tarafından yapılan açıklamada, belgeselin 2024 başında tamamlanmasının planlandığı belirtildi. Elde edilen materyallerin yanı sıra dijital arşivler de oluşturularak, herkesin erişimine açık hale getirilecek. Böylece hem eğitim alanında hem de bireysel araştırmalarda kullanılabilecek bir kaynak sunmayı amaçlayan ekip, yerel ağızların yeniden toplumsal bir değer kazanması için bu çalışmanın kritik bir adım olduğunun altını çiziyor.

(Sema Yüksel Güngörmez)