Yapay Kök Hücreler Görmeyi İyileştiriyor

Görme kaybının temel nedenlerinden biri, gözdeki fotoreseptör hücrelerinin hasar görmesi ya da işlevlerini yitirmesidir. Cambridge Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalara göre, yapay kök hücrelerle bu hücrelerin yenilenmesi mümkün hale geliyor. Araştırmada, yapay kök hücreler kullanılarak retina üzerinde zarar görmüş fotoreseptör hücrelerinin yerini alabilecek yeni hücreler üretilmiş ve görme kaybının önlenebileceği ya da azaltılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Retina hastalıkları, görme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir ve bu hastalıkların tedavisinde sınırlı seçenekler bulunur. Ancak yapay kök hücreler bu alanda devrim niteliğinde bir tedavi sunuyor. Massachusetts Institute of Technology (MIT) ve Harvard Üniversitesi iş birliği ile yürütülen bir çalışmada, yapay kök hücrelerin retinanın hasarlı kısımlarına enjekte edilmesiyle görme kaybında düzelme sağlandığı gözlemlenmiştir. Bu araştırmada, fareler üzerinde yapılan deneylerde yapay kök hücrelerin retinaya başarılı bir şekilde adapte olduğu ve görme yetisinde %40’a varan bir iyileşme sağladığı belirtilmiştir.

Özellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu, ileri yaşlarda görme kaybına yol açan önemli bir sorundur. Amerika Ulusal Göz Enstitüsü (NEI) tarafından yapılan bir başka çalışma, makula dejenerasyonu olan hastalarda yapay kök hücre tedavisinin görme yetisinde düzelme sağladığını göstermiştir. Bu araştırmada, yapay kök hücrelerin doğrudan makula bölgesine enjekte edilerek, bu bölgede hasarlı hücrelerin yenilenmesi sağlanmıştır. Sonuçlar, tedavi gören hastaların görme keskinliğinde %50’ye varan iyileşme olduğunu ortaya koymuştur.

Yapay kök hücrelerin insanlarda güvenle kullanılabilmesi için gerekli güvenlik testleri büyük önem taşıyor. Tokyo Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, yapay kök hücrelerin göz dokusuna entegrasyon sürecinde herhangi bir bağışıklık tepkisi yaratmadığını ve tümör oluşumuna yol açmadığını ortaya koymuştur. Bu güvenlik bulguları, yapay kök hücrelerin görme kaybı tedavisinde güvenli bir alternatif olarak kullanılabileceğini desteklemektedir.

Yapay kök hücrelerin görme kaybı tedavisinde sunacağı faydalar yalnızca retinada sınırlı kalmayacak. Bilim insanları, gelecekte bu hücrelerin glokom, optik sinir hasarı gibi farklı göz hastalıklarında da kullanılabileceğini öngörüyor. Yapay kök hücrelerin gözde işlevini kaybetmiş diğer dokulara da uygulanması, daha geniş bir hasta kitlesine tedavi imkanı sağlayabilir.

(Fatma Hatun Altıkardeş)