Yapay zekayla tedavisi olmayan hastalık kalmayacak

Oxford, Harvard ve MIT gibi dünyanın önde gelen üniversitelerinde yapılan araştırmalar, yapay zekanın özellikle nadir ve karmaşık iletim için büyük umut vaat ettiğini gösteriyor. IBM'in Watson Health, Google'ın DeepMind Health ve Elon Musk'ın Neuralink gibi projeleri, tıp dünyasının yetenekleri şekillendiriliyor.

Örneğin, 2023 yılında Harvard Üniversitesi tarafından silinebilen bir yapay zeka modeli, pankreas kanserinin olası belirtileri ortaya çıkmadan yedi yılsine kadar tespit edilebildi . Geleneksel teşhis yöntemlerinin çok sayıdaki değişimi bu teknolojiyle, erken teşhisle ölüm oranlarını büyük ölçüde düşürebilir.

   Tedavisi olmayan büyük bir kısmı genetik kökenlidir. Ancak yapay zeka destekli CRISPR ve gen düzenleme teknikleri bu alanda devrim yaratabilir. Araştırmalar, YZ'nin insan DNA'sındaki kusurları analiz ederek hangi genlerin geniş çapta yol açtığını tahmin edilebildiğini gösteriyor.

Örneğin, DeepMind'in geliştirdiği AlphaFold adlı yapay zeka modeli, protein yapılarını önceden tahmin ederek Alzheimer, Parkinson ve bazı kanser türleri gibi büyüyen mekanizmaları anlamada çığır açtı. Bu gelişmeler, ilerleyen yıllarda genetik düzeydeki bireylerin mümkün olabileceğini göstermektedir.

Geleneksel ilaç gelişimi, uzun süreli deneme-yanılma yöntemlerine dayanıyordu. Ancak yapay zeka, tedavi süreçlerini hızlandırarak daha hızlı ve etkili tedavilerin geliştirilmesine olanak sağlıyor .

Örneğin, 2020'de İngiltere merkezli Exscientia şirketi, yapay zeka kullanarak ilk tamamen YZ tarafından keşfedilen ilacı geliştirdi. Klinik denemelere giren bu ilaç, obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) tedavisi umut vadediyor. Gelecekte, onun bireyin genetik özelliklerine uygun kişiye özel dosyalar üretmesi mümkün olabilir.

Kanser, tıp dünyasının en büyük mücadelelerinden biri. Ancak yapay zeka, kanserle savaşta güçlü bir silah olabilir. Google'ın DeepMind ekibi, geliştirilen YZ modelinin meme kanserini teşhiste radyologlardan daha yüksek gerçeğe sahip olduğunu açıkladı.

Bunun yanı sıra, yapay zeka tabanlı robot cerrahlar, kanserli üreme milimetrik hassasiyetle çıkarılabilen ameliyat teknikleri geliştiriyor. Çin'de 2024 yılında yapılan bir geliştirme, bir YZ destekli robot, insan müdahalesi olmadan tamamen otonom bir beyin tümörü ameliyatı gerçekleştirildi.

   Kovid-19 pandemisi, dünya çapında sağlık sonuçlarının ne kadar kırılgan olduğunu gösterdi. Ancak yapay zeka, gelecekte bu tür olayların devamında kritik bir rol oynayabilir.

Kanada merkezli BlueDot şirketi, Kovid-19'un küresel yayılımını haftalar öncesinden tahmin eden yapay zeka geliştiricileri kullanarak bir sistem geliştirmişti. Benzer sistemlerin, gelecekteki sağlık durumları daha ortaya çıkmadan durdurulabilir.

Bazı bilim insanları, yapay zekanın sadece hastalıkların tedavi edilmesiyle kalmayacağını, insan ömrünün önemli ölçüde uzatılabileceğini savunuyor. Google'ın yan değişimi Calico, yaşlanmayı yavaşlatan yayılmak için YZ'yi kullanıyor. Eğer bu oluşumlar başarılı olursa, ortalama insan ömrünün 150 yıla kadar uzayabileceği öngörülüyor.

(Ramazan Gültaş)