Düşünsenize, bir işe başvuruyorsunuz ve karşınızdaki mülakatta bir insan değil, bir yapay zeka yazılımı. Üstelik kararları o veriyor: Sizin nitelikleriniz uygun mu, kişiliğiniz ekibe uyum sağlar mı, geçmiş deneyimleriniz bu pozisyon için yeterli mi? Hayır, bu bir bilim kurgu hikayesi değil. Artık yapay zeka, iş dünyasında işe alım süreçlerinin merkezine yerleşmiş durumda.

İnsanların insani özelliklerini değerlendirmesi alıştığımız bir şeydi. Ancak yapay zeka, özgeçmişimizi tararken sadece eğitimimiz, deneyimlerimiz veya yeteneklerimize bakmıyor; aynı zamanda e-postalarımızdaki yazı stilimizi, sosyal medya aktivitelerimizi ve hatta video mülakatlarda yüz ifadelerimizi bile analiz edebiliyor.

Algoritma Taraflı Olabilir mi? Dürüst olmak gerekirse, bu teknolojinin objektif olduğunu söylemek güç. Algoritmalar, insandan bağımsız olarak geliştirilmiyor. Yani, bir yapay zeka sistemi programlanırken, yazılımcısının bilinçli ya da bilinçsiz önyargılarını da içinde barındırabilir. Örneğin, geçmişte sadece belli bir gruba ait adayları seçmiş bir şirketin verileriyle eğitilmiş bir yapay zeka, aynı yanlı seçimleri yapmaya devam edebilir.

Bir de şu var: İnsan sıcaklığı, empati ve sezgileri, algoritmaların içinde kodlanamıyor. CV’mizi inceleyen yapay zeka, belki de bir boşluğu ya da kariyer değişikliğini eksiklik olarak algılıyor. Oysa gerçek bir insan, hikayemizi dinleyip bu durumu avantaja dönüştürebilirdi.

Ama haksızlık etmeyelim, yapay zeka tarafında ciddi avantajlar da var. Örneğin, bir işe başvuran binlerce aday arasından en uygun olanları dakikalar içinde belirleyebiliyor. İnsan kaynakları uzmanlarının aylarca sürecek bir işi, yapay zeka ile birkaç saat içinde tamamlanabiliyor. Bu da hem zaman tasarrufu sağlıyor hem de insan kaynaklarının başka alanlara odaklanmasına imkan tanıyor.

Ayrıca yapay zeka, belli bir ölçüde adaleti de artırabilir. Örneğin, isim, yaş veya cinsiyet gibi önyargıya yol açabilecek unsurları görmeden, sadece adayın becerilerine odaklanabilir.

Yapay zekanın iş dünyasındaki yükselişi, hepimizden yeni beceriler edinmemizi gerektiriyor. Artık sadece işimizi iyi yapmak yetmiyor; dijital dünyada bıraktığımız izlerin de farkında olmalıyız.

Evet, yapay zeka işe alım süreçlerini devralıyor ama bu teknolojiyi nasıl kullandığımız, insan dokunuşunu tamamen kaybetmeden daha adil ve verimli sistemler oluşturabilir. Bizim için önemli olan, bu dönüşümün bir parçası olup, teknolojiyi anlamak ve onunla birlikte gelişmek.